Итжүзім: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
17-жол:
|diversity = 12 түрі белгілі
|}}
'''Итжүзім''' ({{lang-la|Bryonia}}) – [[Асқабақтар тұқымдасы|асқабақ тұқымдасына]] жататын [[Көп жылдық шөптер|көп жылдық шөптесін өсімдіктер]] туысы. Дүние жүзінде [[Орта Азияда]], [[Батыс Еуропада]] және [[Жерорта теңіз]] аймағында кездесетін 12 түрі белгілі. [[Қазақстан]]ның оңтүстік және оңтүстік-шығыс аудандарындағы [[жазық]] жерлер мен [[тау]] аңғарларында, сондай-ақ [[орман]] шеті мен [[Бұта|бұталар]] арасында өсетін 3 түрі бар. Олардың ішінде [[реликті]] түр өте сирек, тек [[Шардара|Шардара алабы]] мен [[Қызылқұм]]да ғана кездесетін [[қаражемісті итжүзім]] (В. melanocarpa) қорғауға алынып, Қазақстанның ''« [[Қызыл кітап|Қызыл кітабына»]]'' енгізілген. Оның биіктігі 2 – 4 м. [[Тамыр]]ы жуан, [[түйнекті]], [[сабақ|сабағы]] көп бұтақты, шырмалып өседі. Етжеңді, бестармаққа бөлінген төменгі жағындағы [[жапырақ]]тары ірі болады. [[Бір үйлі өсімдіктер|Бір үйлі]], сарғыш жасыл гүлі дара жынысты. [[тұқым|Тұқымынан]] көбейеді. [[Сәуір]] – [[мамыр]] айларында гүлдеп, [[маусымда]] [[жемісі]] піседі. [[Жеміс]]і – шар тәрізді қою жасыл түсті [[жидек]]. Бұл [[Өсімдіктер|өсімдіктің]] [[тамыр]]ынан алынатын құрғақ ұнтақты [[Жануарлар|жануарлардың]] әр түрлі жарасын емдеуге қолданады. Итжүзімнің тағы бір түрі – [[сыртдән Итжүзімініңитжүзім]]інің [[тамыр]]ында улы [[брионин]], [[брейн глюкозидтері]], [[шайыр]], [[крахмал]], [[балауыз]], [[минералды тұздар]], [[органикалық қышқылдар]] болады. Оны [[халық медицинасы]]нда [[несеп]] жүргізетін, [[қақырық]] түсіретін, ауруды бәсеңдететін және [[қан]] тоқтататын [[дәрі]] ретінде пайдаланады. Тұқымында [[эфир майы]] (1,5 – 2,1%) болғандықтан [[сабын]] қайнатуға қолданылады. Сондай-ақ гүлінен [[ара]]лар [[бал]] жинайды.<ref name="test">Қазақстан Энциклопедиясы</ref>
 
== Суреттер ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Итжүзім» бетінен алынған