Шырмауық: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
taxobox |
|||
1-жол:
{{taxobox
|image = Convolvulus arvensis bg.jpg
|image_caption = [[дала шырмауығы]]
|divisio = [[Гүлді өсімдіктер]]
|classis = [[Қос жарнақтылар]]
|unranked_ordo = [[Asterids]]
▲| regnum = [[Өсімдіктер]]
|ordo = [[Solanales]]
|familia = [[Шырмауықтар тұқымдасы|Convolvulaceae]]
|tribus = [[Convolvuleae]]
|genus = '''''Convolvulus'''''
|genus_authority = [[Carl Linnaeus|L.]]
|type_species = ''[[Convolvulus arvensis]]'' L.
|subdivision_ranks = түрлері
}}▼
|subdivision = 200 - 250 түрі белгілі
▲|}}
'''Шырмауық''' ({{lang-la|Convolvulus}}) – өзі аттас [[Шырмауықтар тұқымдасы|тұқымдасқа]] жататын көп жылдық (кейде бір жылдық) шөптесін өсімдік не шала бұта. Негізінен қоңыржай белдеулерде өсетін 250-ден астам түрі белгілі. Қазақстанның барлық өңіріндегі далалы, тастақты жерлерде, өзен аңғарларында тараған 14 түрі бар. Олардың биіктігі 7 – 130 см. Сабағы шырмала немесе тік өседі, кейде оның бұтағы көп болады. Жиектері бүтін, жапырақтары кезектесіп орналасқан. Гүлі қызғылт, ақ, күлгін түсті, жеке-жеке, кейде үш-үштен жапырақ қолтығында орныққан, шашақ тәрізді гүлшоғырына топталған. Сәуір – тамызда гүлдеп, маусым – қыркүйекте жемісі піседі. Жемісі – төрт дәнегі бар қосұялы қорапша. Далалық шырмауық (С. arvensіs) – қаулап өсетін арамшөп, ал кірпі шырмауық (С. erіnaceus) – құнарлы мал азығы.
Шырмауық – аралия тұқымдасына жататын, аты айтып тұрғандай шырмалып өсетін өсімдік. Отаны – [[Еуропа]], [[Азия]] мен солтүстік [[Африка]] аймақтарына таралған. Табиғатта ауа тамырымен ағаштарға оралып, 15-20 м биіктікке өседі. Ал, үй жағдайында 3-4 метрге жетеді. Сонымен қатар жоғарыдан төменге қарай жайыла және жерге төселіп те өседі. Табиғи 15-ке жуық түрі белгілі, 400-ге жуық сұрыпты түрі бар.
| |||