Нарын құмы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш «Қазақстан құмдары» деген санатты қосты (HotCat құралының көмегімен)
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{мағына|Нарын}}
[[File:Ryn Desert.jpg|right|thumb|300 px|Нарын құмы]]
'''Нарын құмы''' – [[Каспий маңы ойпаты]]ның солтүстік-батыс бөлігінде, [[Еділ]] мен [[Жайық]] өзендері аралығында орналасқан. Әкімшілік тұрғыдан [[Атырау облысы]]ның [[Құрманғазы ауданы|Құрманғазы]], [[Махамбет ауданы|Махамбет]] аудандары және [[Батыс Қазақстан облысы]]ның [[Бөкей ордасы ауданы|Бөкей Ордасы]], [[Жаңақала ауданы|Жаңақала]] және [[Ақжайық ауданы|Ақжайық]] ауданының оңтүстік бөлігін қамтиды. Аумағы 40 мың км². Құмды өңір орта есеппен теңіз деңгейінен 21 м төмен жатыр. Өңір [[Каспий теңізі]]нің [[Хвалын]] және [[Хазар]] кезеңдерінің шөгінділерінен түзілген. [[Неоген]], пермь-триас жыныстары да кездеседі. [[Батпайсағыр]], Теректіқұм, Жаманқұм, Орда, Бозанай, [[Қосдәулет]], [[Ментеке]] [[құмды массив|массивтерінен]] тұрады. Солтүстік-шығысын [[Қамыс-Самар]] жайылмасы алып жатыр. [[Климат]]ы тым континенттік, қаңтар айындағы орташа темпертурасы –10,4 – 12,2 °С, шілдеде 24,9 – 25,5 °С. Жылдық жауын-шашын мөлшері 214 – 246 мм. Қардың қалыңдығы 10 см-ден аспайды. Жерге түскен ылғалдың булану мөлшері жауын-шашыннан 5 – 6 есе артық. Аңызақ жел, шаңды дауыл жиі соғады. Тұрақты ағатын өзен-жылғалары жоқ. Жер астының тұщы су қоры (1,5 – 2 м тереңдікте) мол. Құдықтар мен шұратты жерлер көп. [[Қараөзен]]нің және [[Кіші Өзен|Сарыөзен]]нің көктемгі жайылма ағыны кейде Нарын құмының солтүстік жағын суландырады. Топырақ жамылғысы негізінен бозғылт қоңыр, құмдақты-саздақты, сортаңды сұр топырақтан тұрады. [[Еркекшөп]], [[жүзгін]], [[қияқ]], [[құмаршық]], ойыстау жерлерінде жыңғыл, терек, қандыағаш, көктерек өседі. Киік, қоян, қарсақ, дала күзені, т.б. кездеседі. Нарын құмы аумағында Орда геоботаникалық қорықшасы орналасқан.<ref>Қазақ энциклопедиясы, 7 том</ref>
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Нарын_құмы» бетінен алынған