|
'''Түймедағы''' (Matrіcarіa) – күрделі гүлділер тұқымдасына жататын бір жылдық шөптесін өсімдіктер.
Қазақстанда [[Алтайда]],[[Жетісу]](Жоңғар), [[Іле]], Күнгей Алатауларының көбінесе ашық жерлерінде өсетін 2 түрі: [[дәрілік Түймедағытүймедағы]] (М. recutіta) және [[кәдімгі Түймедағытүймедағы]] (М. matrіcarіoіdes) бар. Олардың биіктігі 10 – 35 см. Сабағы бұтақты. Жапырақтары қауырсын тәрізді үш қайтара тілімделген, кезектесіп орналасқан. Гүлі ақ, гүлтозаңы сары түсті, себет гүлшоғырына топталып, дара гүлдері сабақтың ұшында жетіледі. Тұқымынан көбейеді. [[Мамыр]] – [[шілде]] айларында гүлдеп, [[маусым]] – [[қыркүйекте]] жемісі піседі. [[Жемісі]] – [[дәнек]]. Түймедағы гүлшоғырының құрамында эфир майы (0,5 – 0,12%), [[терпен]], [[спирт]], [[органикалық қышқылдар]], [[дәрумендер]], т.б. заттар бар. Түймедағы – дәрілік өсімдік, оны қабынғанға қарсы әсер ететін, тер шығаратын, ауырған жерді тыныштандыратын дәрі ретінде және [[клизма]] жасауға қолданылады. Іш өткенде, ішек түйнегенде ішеді. Сондай-ақ оның [[антисептик]] қасиеті де бар. Парфюмерияда, [[шарап]] өндірісінде пайдаланылады, гүлінен сары түсті бояу алынады.<ref>“Қазақ Энциклопедиясы”,8 том</ref>
<ref>“Қазақ Энциклопедиясы”,8 том</ref>
==Дереккөздер==
<references/>
{{wikify}}
[[Санат:Күрделігүлділер]]
[[Санат:Гүлді өсімдіктер]]
{{stub}}
|
