Михаил Тимофеевич Калашников: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
File:Michael Kalashikov.jpg|thumb|right|Михаил Калашников |
Мəлімет қосылды Тег: VisualEditor Mobile edit Mobile web edit |
||
1-жол:
[[File:Michael Kalashikov.jpg|thumb|right|Михаил Калашников]]
Калашников Михаил Тимофейұлы (10/11/1919ж-23/12/2013ж)— кеңестік жəне ресейлік атқыш қарулар конструкторы, техника ғылымдарының докторы(1971),генерал-лейтенант (1999), дүниежүзіне əйгілі Калашников (АК) автоматының ойлап табушысы жəне құрастырушы. Ресей Федерациясының Батыры (2009), екі мəрте Социалистік Еңбек Ері(1958,1976), Лениндік сыйлықтың(1964), I дəрежелі Сталиндік сыйлықтың(1949) лауреаты. Партия мүшесі, уақытысында Жоғары Кеңес депутаты.
Белгілі құрастырушы Алтай өлкесіндегі Курья ауылында өмірге келді. Ол көпбалалы шаруа отбасында дүние есігін ашқан он жетінші сəби болды.
1930 жылы əкесі Тимофей Калашниковты билік кулак деп тауып, Томск облысына жер аударып жібереді. Михайл бала кезінен техникаға əуес болады. Мектепте оның сүйіп оқитын пəндері- физика, геометрия, əдебиет еді. Жетінші сыныпты аяқтағаннан кейін Алтайда жұмысқа орналаспақ болады. Бір жылдан кейін төлқұжат алады. Дəл сол кездерде ол браунинг пистолетімен танысады. 18 жасында туған жерін тастап, Қазақстанға келеді. Бұл жақта Түрксіб теміржолы бойындағы Матай станциясында жұмыс жасайды. Михайлдың машинисттермен жəне ұсталармен қарым-қатынас жасауы техникаға деген қызығушылығын арттырып, өз өнертабысын жасап шығаруды армандайды.
1938 жылы əскер қатарылына шақырылады. Кіші командирлер курсын танк жүргізуші-механигі мамандығымен тəмамдап, 12 танк дивизиясында қызмет етеді.
Ұлы Отан соғысына 1941 жылдың тамыз айынан бастап қатынасады. Сол жылдың қазанында кіші сержант Калашников Брянскі түбінде ауыр жарақат алып, госпитальға түседі. Ауруханада жатқанда өз ойынан автоматты қару жасап шығарғысы келеді. Осылайша ол, аурухана кітапханасын пайдаланып жəне жорықта көргендері мен қарулас жолдастарының қару жайындағы ойларынан қорытынды түйіп, сызба жұмыстарын бастап кетеді. Оған қоса жұмыс барысында, атқыш қарулардың тарихы мен құралуын жетік білетін лейтенант десантшының кеңестері септігін тигізеді.
Дəрігерлерлердің нұсқауымен ол толық жазылуы үшін алтыайлық демалыс алады. Қазақстанға, Матайға қайтып келіп, үш айдан соң мамандардың көмегімен өзінің пистолет моделінің бірінші тəжірибелі нұсқасы- пулемётты жасап шығарды.
По направлению докторов был отправлен на реабилитацию в шестимесячный отпуск. Одан ол Алматыға көшіріліп əкелінген Мəскеу авиация институтының шеберханасында жетілдірілген үлгісін дайындайды. Кейіннен ол үлгі Самарқандтағы Ф.Э. Дзержинский атындағы Əскери-инженелік академия басшысы, атқыш қарулар жөніндегі белгілі үалым А.А. Благонравқа көрсетіледі. Ол кісі үлгіге ешқандай оң пікір білдірмегенімен, жұмыстың шынайылығын айтып, аға сержант Калашниковқа бұдан ары жетілдіруін сұрайды. Бұдан кейін пистолет-пулемёт Бас Артиллериялық Басқармаға ұсынылады. Олар да Калашниковтың ППсының кейбір кемшіліктерін айтып, БАБ мамандары оны қару қатарына санауға əлі ерте деп шешеді. Олардың айтуынша, бірнеше технологиялық себептер болған көрінеді: Калашниковтың Пистолет-пулемёты алдыңғыларға қарағанда дайындалуы қиын əрі қымбатырақ жəне салмағының жеңілдігі, қысқа болуы т.б. 1942 жылдан бастап Калашников Бас Артиллериялық Басқарманың ғылыми-зерттеу полигонында жұмыс істейді. Бұл жерде 1944 жылы өздігінен зарядталатын карабиннің үлгісін құрастырып, 1945 жылы автоматты қаруын жасап шығарады. Калашниковтың автоматы 1947 жылғы бəсекеде жеңіп шыққаннан кейін қаруландыруға ілігеді. 1948 жылы Калашников Артиллериялың бас маршалы Вороновтың нұсқауымен Ижев мотозаводына, өзінің алғашқы тəжірибелі "АК" автоматының құрастыру жұмыстарына автор ретінде қатысады. Дəл осылай 1949 юылы 20 мамырда заводтан жаңа шыққан 1500 автомат əскери сынақтан өткізіліп,,Кеңес Армиясының атқыш қарулары қатарына қосылады. Жəне сол жылы Михаил Калашниковқа бірінші дəрежелі Сталиндік сыйлық табысталып, кеудесіне Қызыл Жұлдыз ордені тағылады.
1971 жылы құрастырушы техника ғылымдарының докторы атанады. 1969 жылы полковник дəрежесі, 1994 жылы генерал-майор, 1999 жылы генерал-лейтенант атағы беріледі.
Михаил Тимофейұлы 16 ресейлік жəне шетелдік академиялардың академигі жəне 35ке жуық өнертабыстың авторлық куəлігінің иесі. 1990 жылы Калашников "АК" автоматының бəсекелесі М16 винтовкасының құрастырушысы Эдвард Иззеланың шақыртуымен АҚШқ а аттанады.
Калашниковтың бейнесін əлемде ешкім білмесе де, Құрама Штаттар оны киножұлдыздай қарсы алып, құрмет көрсетеді.
Арада алпыс жыл өткенде, 2009жылы "Metro Москва " газетінің журналистеріне берген сұхбатында Михайл Калашников былай дейді: "Сарбаз сарбазға қару жасап берді. Мен өзім қатардағы жауынгер болдым жəне əр сарбаздың басындағы қиындықтарды жақсы білетін едім. Мен сызбамен айналысып жүргенде көптеген əскери бөлімдепде болдым. Мамандардан кеңес алдым. Сол кезде жауынгерлер маған не істеу керектігін, не қосу керектігін айтып тұрды. Осылайша қарапайым жəне эффектілі қару пайда болды. АК барлық жағдайда жұмыс жасайды. Биіктіктен жерге, батпаққа, қаттыға да түссе де, АК тоқтаусыз атуын жалғастыра береді. Бұл автомат өте қарапайым. Бірақ айтқым келгені, кей сəтте ең қарапайым нəрсені жасаудың өзі қиын істен де қиын болады."
2012 жылы қарт құрастырушының денсаулығы нашарлай бастайды. 2013 жылы 10 қарашада өзінің соңғы туған күні 94 жылдығын атап өтті. 2013 жылы 27 желтоқсанда Михайл Тимофейұлы Калашниковтың жүрегі мəңгіге тоқтады.
[[Санат:Тұлғалар]]
| |||