Жапондар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Жапондар Жапония''' (өзд.өздерінің атауы — ''нихондзин'', яғни күншығыс елінің адамдары) — ұлт, [[Жапония]]ныңЖапонияның байырғы халқы. Жалпы саны 125 млн. адам ([[1995]]). Оның 123 млн-ы Жапонияда тұрады. Сондай-ақ, [[АҚШ|АҚШ-та]], [[Бразилия|Бразилияда]], [[Перу|Перуде]], [[Канада|Канадада]], [[Аргентина|Аргентинада]] да бар. Антропол.[[Антрополог|Антропологтар]] жағынан Ж.Жапония [[моңғол]] рассасының қиыршығыстық нәсіліне жатады. Ж-дыңЖапониялықтардың кейбіреуінің сырт бейнесінен басқалардан бөлекше ауыспалы нәсілдің белгісі байқалады. Бірнеше диалект пен говорға бөлінетін жапон тілін кейбір зерттеушілер алтай тобындағы тілдердің қатарына жатқызады. [[Токио]] диалектісі негізінде қалыптасқан қазіргі әдеби тілі (''хәдзюнго'') 20 ғ-дыңғасырдың орта шенінде көне әдеби тілді (бунго) ығыстырып шығарды. Жапон аралдарына адамдар біршама кеш қоныстанған. ұалымдарҒалымдар мұнда ең алғаш қазіргі айндардың аталары, онан кейін оңт-теноңтүстіктен [[индонезия|индонезиялық]] топтар тілінде сөйлейтін тайпалар, ал б.з.б. 4 — 3 ғ-лардағасырларда Оңт.[[Оңтүстік Корея|Оңтүстік Кореядан]] тайпалар келді деп есептейді. Б.з. 4 — 8 ғ-ларындағасырларында осы этн.этностық элементтер және ''корей'', ''қытай'' иммигранттары негізінде 19 ғ-дыңғасырдың 2-жартысында жапон ұлты қалыптасты. Ж.Жапония [[будда]] және [[синто діні|синто дінін]], аздаған бөлігі [[христиан діні|христиан дінін]] ұстанады. Ж-дыңЖапониялықтардың құрамында өзіндік тілдік, әдет-ғұрыптық ерекшеліктері сақталған ''рюкю'' мен басқа этн.этностық топтар бар. Мыс.Мысалы, ''буракуминдер'' — ең төм.төменгі кастаға жататын, өзгелермен тең құқығы оқшауланған этн.этностық топ.топтар Жапонияда буракуминдер қоныстанған 600-дей елді мекен бар. Жапонияда ұлттық қолөнердің сан түрі, қыш құмыра, керамика жасау, ағашқа ою-өрнек салу, бамбуктен себет тоқу, зергерлік пен сәулет өнері дамыған. Ж.Жапония еденге жастықша төсеп, аласа жозыда тамақтанады. Көшеде, жұмыста еуропалықтарша киініп, демалыста, үйде, қонақта ұлттық киімдерін — ''кимоно'' киеді. Ерлер мен әйелдердің кимоносы бір-бірінен пішіміне, бояуына, жеңінің ұзындығына қарай ерекшеленеді. Кимононың сыртынан әйелдер жалпақ белбеу, ерлер енсіз белбеу буынады. Дәстүрлі кәсіптері күріш өсіру. Оған қосымша суармалы егін, шай, көкөніс, жеміс-жидек, [[цитрус]] жемісін егеді. Жібек құртын өсіру, әсіресе, балық аулау кәсібі дамыған. Ж-дыңЖапониялықтардың басым көпшілігі қалалы жерлерде тұрып, өндіріс орындарында, халыққа қызмет көрсету саласында еңбек етеді. Ж.Жапония каркастан қалап тұрғызған бір-екі қабатты үйлерде тұрады. Үйдің ішкі жағы рама мен картон қағаздан тығыздап, қабаттап құрастырылған жылжымалы қабырғамен бөлінеді. Ал үйдің биік шатыры қалақ таспен жабылады. өлттық тағам түрлері, негізінен, күріштен жасалады. Қою тағамдарды қос таяқшамен жейді. Ас қатығы, тұздығы соя бұршағынан, көкөністен даярланады. Ж.Жапонияда балықпен бірге теңізден ауланатын кальмар, осьминог, устрица, т.б. тағамдарды пісіріп те шикідей де мол қолданады. Көнеден жеткен ұлттық салт-дәстүрін, тарихи ескерткіштері мен өнерін, ұлттық мейрамын, сан алуан отбасылық жоралғы ғұрпын, сыпайы мінез-құлық пен мәдениеттілікке баулитын халықтық педагогикасын классик. поэзиясын, сонымен қатар кескіндеме мен сәулет өнерін сақтаған. Әдеб.: Арутюнов С.А., Современный быт японцев, М., 1968; Пронников В.А., Ладанов И.Д., Японцы, 2 изд., М., 1985.