Джеймс Кук: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Removing Link GA template (handled by wikidata) - The interwiki article is not good
+ 8 санат; ± 4 санат (HotCat құралының көмегімен)
1-жол:
[[Сурет:Captainjamescookportrait.jpg|thumb|right|Кук, Джеймс]]
'''Джеймс Кук''' ({{lang-en|James Cook}} , [[7 қараша]] [[1728]] ж., [[Мартон]], [[Йоркшир]] — [[14 ақпан]] [[1779]] ж., [[Гавайи]] аралы) — ХҮІІІXVIII ғасырдағы атақты ағылшын әскери теңізшісі, зерттеуші, картограф. Әлемдік мұхитты зерттеу бойынша үш экспедиция басқарған. Ол оңтүстік материк (Австралия) жағалауын, Үнді мұхитын зерттеп, көптеген аралдараралдарДЫ ашты.
 
===Өмір баяны===
Джеймс Кук [[1728 жыл]]ы [[Йоркшир]] ауданында туған. 17 жасында Кук балық аулайтын кемеде шәкірт болып қызмет істейді, онда қожайынымен келісе алмай, тас көмір таситын ағылшындардың кемесіне қызметке орналасады. Екі жылда ол белгілі көмірші болды. Кукке [[Голландия]]дан, [[Норвегия]]дан шәкірттер келіп, одан білім алатын болған. Бұдан кейін Кук [[Балтық теңізі]]не жүзіп, [[Санкт-Петербург]]ке барады. Оны бұрынғы кеме иесі шақырып алып, кеме командирінің орынбасары етіп тағайындайды.
 
Жеті жылға созылған ағылшын - француз соғысы кезінде Кук өзі сұранып, бір әскери кемеге матрос болып орналасады, бұл кеме командирі Хью Паллиесер еді. Ол білгір матросқа назар аударып, кейіннен оған офицер шенін береді де, Канаданың Лаврентий өзені бойында француздарға қарсы жүріп жатқан соғыстарға жібереді. Ол өзеннің тереңдігін өлшеп, кеме жүзуге болатындығын дәлелдейді. Бұл соғыста ағылшындар жеңіп шығады да, Кук кемесі 1759-1760 жылдары жағада тұрады.
 
Бұл кезде Кук [[геометрия]], [[астрономия]] ғылымдарын үйренеді. [[1762]] жылы Куктың [[Ньюфаундленд]] аралының оңтүстік-шығысын зерттеуге жібереді. Ол бұл жұмысты ойдағыдай орындайды. Сөйтіп, [[1764]] жылы [[Ньюфаундленд]] [[]]аралының бас гидрографы болып, мұнда [[1767]] жылға дейін жұмыс істеді. [[1768]] жылы Британия империясы оңтүстік материкті зерттеуге экспедиция ұйымдастырды. Жеті жылдық соғыстан кейін, Англияның [[Атлант мұхиты]] мен [[Үнді мұхиты]]нда үстемдігі басым болды. Ал француз кемелері үлкен экспедиция жіберді. Бұл кезде [[Тынық мұхиты]]нда испан кемелері де жүзе бастаған, өйткені олар жеті жылдық соғыста француздар жағында болып, ағылшындарға қарсы соғысқан болатын.
 
[[1768]] жылы 20 ақпанда Кук тынық мұхитқа шығып, оны зерттей бастайды. Кук экспедициясында – географ, гидрограф, астроном тағы басқа ғалымдар бар еді. Кук [[Жаңа Зеландия]], [[Аустралия]] жағалауларын тағы да басқа көптеген аралдарды ғылыми тұрғыдан жан жақты зертттеді. Ол ашқандарын картаға түсіріп отырды. Оның кемесі [[1771]] жылы 12 шілдеде Англия жағалауына келіп тоқтайды.
 
[[1772]] жылы Кук жер шарын айналып шығуға екінші рет аттанады.
 
[[1773]] жылы 17 ақпанда Кук тұңғыш рет 39-35’шығыс бойлықтағы Оңтүстік поляр шеңберінен өтті. Оңтүстік жарты шар суын зерттеп, 58 – 60 градус оңтүстік ендік бойымен 97 – 147 градус шығыс бойлыққа жетті, содан кейін Жаңа Зеландияға келді.
 
Кук тағы да үшінші рет оңтүстік экспедицияға аттанды. [[1773]] жылы 18 желтоқсанда [[Антарктида]] материгіне қарай екінші рет, Оңтүстік поляр шеңберінен өтті. 67 21′ Оңтүстік ендікте болды. [[1774]] жылы 26 ақпанда Оңтүстік поляр шеңберінен үшінші рет өтіп барып Антарктидаға жақындады. 30 ақпанда ол Антарктидаға жақындап барды, бірақ Д.Кук оны жер шарының алтыншы материгі екенін білмеді, «бұдан әрі жер жоқ, онда адам тұра алмайды» деген оймен Англияға оралды.
 
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
 
[[Санат:7 қарашада туғандар]]
[[Санат:1728 жылы туғандар]]
[[Санат:14 ақпанда қайтыс болғандар]]
[[Санат:1779 жылы қайтыс болғандар]]
[[Санат:КартографтарҰлыбритания теңіз саяхатшылары]]
[[Санат:АлфавитТынық бойынша тұлғалармұхиттанушылар]]
[[Санат:СаяхатшыларҰлыбритания саяхатшылары]]
[[Санат:Ұлыбритания тұлғаларыкартографтары]]
[[Санат:Антарктикатанушылар]]
[[Санат:Аустралия және Океаниятанушылар]]
[[Санат:Каннибализм құрбандары]]
[[Санат:Орегонтанушылар]]
[[Санат:Дүниежүзілік саяхат қатысушылары]]
[[Санат:Копли медалінің иегерлері]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Джеймс_Кук» бетінен алынған