Персеполис: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихи деректер бойынша, Персеполис Ахеменид патшасы Дарийдің мекендейтін жері болған. Персеполистің үлкен сарайларын салу б.з.д. 512 жылы Дарий I кезінде басталды және олардың құрылысы 150 жылға созылды. Грек императоры Александр Македонский б.з.д. 331 жылы өзінің Иранға шабуылы кезінде ирандық өркениетті жек көргендіктен Персеполисті тұтастай өртеп жіберді. Сөйтіп Персеполистен тек тастан жасалған бағандардан басқа ештеңе қалмады. Кірпіштен жасалған қабырғалардың барлығы қирап қалды. Осыған қарамастан, бұл тарихи ескерткіштің бізге жеткен қалдықтары ирандық сәулетшілер өнерінің таңғажайып асқақтығын көрсетеді. Ғимараттар көлемінің үлкендігі, бағандардың таңқаларлық биіктігі, тас бетіне салынған бедерлер мен басқа безендірулер Персеполис кешенін көруге келгендердің таңданысын тудырады. Американдық тарихшы Вилл Дурант өзінің "Шығыс жерлері - өркениеттің бесігі" атты кітабында: "Ежелгі заманның ең салтанатты ескерткіші Персеполистің тас баспалдақтары мен бағандары болып табылады. Әлемнің сәулет тарихында бұған ұқсас ескерткіш жоқ",-деп жазды.

[[Сурет:20101229 Gates of the nations Persepolis Iran.jpg|left|thumb|120px|Барша Ұлттар қақпасы.]]

Персеполистің өне бойында өте әдемі бедерлер салынған. Бұл кешен 2500 жыл бұрынғы Ахеменидтік патшалар мен халық арасындағы байланыс, сол замандағы ой-пікір мен дүниетанымды көрсетеді. Персеполисте салынған суреттердің арасында үнемі жасыл екі ағаш – сауырағаш (қарағайдың бір түрі) мен пальма көрінеді. Бұл Иран жеріндегі үнемі жасыл абадтандырылған бақтардың болғандығын көрсетеді. Осы кешеннің шығысында үш Ахеменид патшасына тиесілі кесене тауды ойып жасалған. Осы ескерткіштердің барлығында тасқа ойылып жазылған жазбалар үш тілде – ежелгі парсы, вавилон және элам тілдерінде жазылған. Бұл жазбаларда ғимараттардың салыну тарихы мен басқа да мазмұндағы сөздер жазылған. Персеполис кешені 1979 жылдан бастап Иранның ЮНЕСКО-ның әлемдік мұра қорына тіркелген ескерткіші болып табылады.