Алексей Иванович Тевкелев: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Cat-a-lot: Аласталуда... Санат:Тұлғалар |
|||
1-жол:
'''Алексей Иванович Тевкелев'''([[1674 жыл|1674]] – [[1766 жыл|1766]]) – [[тілмаш]], [[елші]]. [[Христиан]] дінін қабылдағанға дейінгі аты-жөні – Құтлұғмұхаммед Мамашев.
== Өмірбаяны ==
* 1711 жылы [[Петр I]]-нің [[Прут жорығы]]на қатысып, онда тілмаштық қызмет атқарған.
* 1716 жылы А.Бекович-Черкасскийдің [[Хиуа экспедициясы|Хиуа]] мен Бұхарға жасаған экспедициясына қатысқан. 1719 жылы Сыртқы істер коллегиясына тілмаш болып қызметке орналасты.
* 1720 жылы [[Аюке хан]]ның қарамағына [[қалмақ тілі]]н үйренуге жіберіледі.
* 1722 – 1723 жылы парсы жорығына Петр I-нің құпия істер жөніндегі аға тілмашы ретінде қатысты.
* 1730 жылы [[Әбілқайыр хан (Кіші жүз)|Әбілқайыр]]дың [[Санкт-Петербург]]ке келген [[Кіші жүздің Ресейге қосылуы|елшілері]]н қабылдаушылардың қатарында болды және осы елшілікке жауап ретінде патша өкіметінің [[Кіші жүз]]ге жіберген елшілігін басқарды.
* Кейіннен И.К. Кирилловтың [[Орынбор экспедициясы]]на
* 1735 – 1736 жылы башқұрт көтерілісін басуға қатысты. Тевкелев басқарған жазалаушы отрядтар 50 деревняны өртеп, 2 мыңдай адамды өлтірді.
* 1742 жылы бригадалық генерал атағын алды.
* 1743 жылы Тевкелевтің тікелей қатысуымен [[Орынбор]] қаласы мен оның төңірегіндегі бірнеше қамалдың негізі қаланды.
* 1743 – 1749 жылы [[патша өкіметі]] оны Әбілқайыр басқарған Кіші жүз билеушілері мен Орынбор әкімшілігі арасындағы жанжалды реттеуге пайдаланды.
* 1751 – 1759 жылы Орынбор губернаторы И.И. Неплюевтің көмекшісі болып, патша өкіметі жүргізген отаршылдық саясаттың сойылын соқты.
* 1755 – 1756 жылы кезекті башқұрт көтерілісін басу кезінде қазақ даласына қашып кеткен башқұрттарды кері қайтару ісіне араласты.
* 1760 жылы қызметтен біржола босап, демалысқа шықты. Тевкелевтің елшілік қызметі барысында жүргізген мың беттен астам “Күнделігінде” қазақтардың қоғамдық-саяси, мәдени өмірі жайында және ру-тайпалық құрамы туралы көптеген мәліметтер қамтылған.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том</ref>
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Суретсіз мақала}}
== Тағы қараңыз ==
[[Тевкелев елшілігі]] |▼
* [[Тевкелев
[[Санат:1674 жылы туғандар]]
[[Санат:1766 жылы қайтыс болғандар]]
[[Санат:Ресей дипломаттары]]
[[Санат:Қалалардың іргетасын қалаушылар]]
|