Спутниктік навигация жүйесі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[Сурет:GPS Satellite NASA art-iif.jpg|thumb|200px|Спутник «Navstar-GPS».]]
'''''НАВСТАР және ГЛОНАСС глобальды жүйелер'''''. Ғылым мен техниканың соңғы он жыл ішінде қарқындап дамуы [[геодезия]]ға координаттар мен координата өсімшелерін анықтаудың жер серіктік атты жаңа әдісін дүниеге әкелді. Бұл әдісте геодезистер әдеттегідей геодезиялық тораптардың жылжымайтын пункттерін пайдаланбай, оның орнына жылжымалы жер серіктерінің координаталарын қолданады. Әлбетте, ол координаталарды геодезистер кез-келген уақытта пайдаланып, тұрған жерінің орнын анықтай алады. Қазіргі кезде координаталарды анықтаудың екі түрлі жер серіктік жүйесі қолданылады:▼
'''Спутниктік навигация жүйесі''' — жер, су және әуе нысандарының орналасқан жерін анықтау үшін ([[географиялық координаттар]] және биіктігін) әзірленген жүйе. Спутниктік навигациялық жүйелер, сондай-ақ,[[Навигатор (құрылғы)|сигнал қабылдағыштың]] қозғалыс жылдамдығы мен бағытын алуға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, оны дәл уақытын алу үшін пайдалануға болады. Мұндай жүйелер [[Жасанды жер серігі|ғарыштық]] жабдықтар мен жер сегментінен (басқару жүйесі) тұрады. Қазіргі уақытта, тек екі спутниктік жүйелер — [[GPS]] және [[ГЛОНАСС]] жер шарының толық және үздіксіз қамтуды қамтамасыз етеді.
== Негізгі элементтері ==
Спутниктік навигация жүйесінің негізгі элементтері:
* Бірнеше арнайы [[радиосигнал]] шығаратын [[Жасанды жер серігі|спутниктен]], тұратын орбиталық тобы (2 30);
* Жердегі бақылау және басқару жүйесі ([[спутниктік навигациялық жүйелер жер сегменті|жерүсті сегменті]]) спутниктердің ағымдағы жағдайын өлшейтін бірлік, соның ішінде, оларға [[орбита]]лар туралы ақпаратты түзету үшін алынған ақпаратты беруге;
* Координаттарын анықтау үшін пайдаланылатын, спутниктік навигациялық жүйелер тұтынушы жабдығы ( «[[GPS-қабылдағыш|спутниктік навигаторлар]]»);
* Айтарлықтай координаттарын анықтау дәлдігін арттыру үшін қосымша [[шамшырақтар]]дың жер жүйесі.<!-- « наземные станции являются составной частью того, что понимается под Спутниковая система навигации» -->
* Опционально: информационная радиосистема для передачи пользователям поправок, позволяющих значительно повысить точность определения координат
Қосымша; айтарлықтай координаттарды анықтау дәлдігін арттыру үшін пайдаланушыларға түзетулерді беру үшін ақпараттық радио жүйесі .
==НАВСТАР және ГЛОНАСС глобальды жүйелері==
▲
'''''ГЛOHACC''''' атты Ресейлік жүйе. Ол бұл жүйенің глобальдық навигациялық жер серіктік жүйесі деген ұзақ атының қысқартылган түрі. Екіншісі америкалық '''NAVSTAR GPS''' жүйесі NAVigation System with Time And Ranging Global-Positioning System (арақашықтық пен уақытты анықтаудың навигациялық жүйесі, позициондау глобальды жүйесі). Бұл жағдайда «позициондау» деген сөзді координаттарды анықтау деу керек. Екі жүйе де әскери есептерді шешуге арналған, бірақ соңғы кезде геодезияда кеңінен пайдалануда. Координата өсімшелерін өте жоғары дәлдікпен, яғни орташа квадраттық қателігі 5 мм+D10<sup>6</sup> дәлдікпен, ал жеке қабылдағыш координаталарын 10 м ден 100 м-ге дейінгі орташа квадраттық қателікпен анықтайды. Геодезиялық өлшеулерде GPS (позициондау глобальды жүйесі) кеңінен қолданыс тапқандықтан әрі қарай осы жүйеге жан-жақты тоқталамыз.
| |||