Алтай таулары: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
→‎Жер бедері: Кате тузеттим
Тег: Mobile edit Mobile web edit
ш 178.91.16.216 (т) өңдемелерінен 2.134.26.191 соңғы нұсқасына қайтарды
34-жол:
==Жер бедері==
[[Image:Altai,Tienschan-Orte.png|thumb|left|300px|Алтай таулы жүйесінің картасы]]
Алтайдың өзіне тән географиялық ерекшеліктері бар. Оның жоталары мен қыраттарының биіктігі, сондай-ақ олардың бағыттары жер бедеріне ерекше сипат береді. Алтайдың ең биік және қатты тілімденген жоталары [[Қатын жотасы|Қатын]], Оңтүстік және Солтүстік Шуй, [[Оңтүстік Алтай жотасы|Оңтүстік Алтай]], [[Сарымсақты жотасы|Сарымсақты]], Сайлүгім, Чихачев, т.б. Олардың орташа биіктігі 3000 м-ден асады. Мұнда альпі типтес жер бедері басым, Тау беткейлері өте тік, құзды, шыңды, шатқалды, жартасты келеді. Тау жүйесінің ең биік шыңы - Ақтау ([[Мұзтау шыңы|Мұзтау]]) (4056 м). Осы тұстан бастап таулар жан-жаққа қарай біртіндеп аласарады. Орташа биіктігі 1500-2000 м таулардың үсті жадағай, тегіс, тек кей жерлері ғана дөңес, ал беткейлері тік келеді (мыс., Шабанбай таулары, Қоржынтау ([[Холзун]]), Тегерек (Тигарец), [[Үлбі жотасы]], Ануй жотасы, т.б.). Орталық және Оңтүстік Алтайдың басты жоталары мен тау тізбектері, негізінен, ендік бағытта, ал Батыс және Солтүстік тау жоталары оңтүстік-шығыстан солтүстік-батысқа қарай, кейбірі бойлық бағытта созылған. Алтай тауларына ұзын, кейде кең дала деп аталатын тектоникалық тауаралық ойыстар (Шуй, Құрай, Ойман, Абай даласы, Нарын даласы) мен үстіртті жазықтар тән (Үкөк, Ұлаған, Чулышман, Жайдақ, т.б.). Олар ел қоныстанып, мал жаюға өте қолайлы. Алелелелелел оллллллоооло
 
==Геологиялық құрылысы мен кен байлықтары==
56-жол:
==Мұзтау==
[[Сурет:2006-07 altaj belucha.jpg|thumb|right|200px|Мұзтау шыңы]]
Мұзтау - Алтай тау жүйесінің [[Ресей]] және [[Қазақстан]] жеріндегі ең биік шыңы (4506). Қатын жотасының шығыс жағын ала, Қазақстан мен Алтай өлкесінің (Ресей) әкімшілік шекарасы маңында жатыр. Ұшар басында Үлкен, [[Кіші Берел мұздығы|Кіші Берел]], Меңсу, т.б. мұздықтары бар, бұлардан [[Қатынсу]] өзені бастау алады. Мұзтауды қазақтар Ақсүмбі, Ақтайқы деп атаса [[алтайлықтар]] Үч сумер деп атайды. Алтайдың Мұзтаудан кейінгі екінші биік шыңы - [[Бесбоғда]] теңіз деңгейінен 4374 м биіктікте, Қытай мен Моңғолия шекарасында орналасқан. Үшінші биік шыңы теңіз деңгейінен 4362м биіктіктегі Мөнххайрхан тауы. хохо
 
==Табиғат зоналары, өсімдіктері мен жануарлар дүниесі==