Асцидиялар — нұсқалар арасындағы айырмашылық

Асцидиялар (өңдеу)

16:43, 2016 ж. сәуірдің 16 кезіндегі нұсқасы

832 байт қосылды ,  4 жыл бұрын
Санат:Қабықтылар‎
ш (clean up, replaced: Пайдаланылған әдебиет → Дереккөздер using AWB)
Тег: тесттік өңдеме
 
{{Taxobox
| fossil_range={{fossil range|520|0|earliest=555|text=Cambrian "Stage 3"–Recent (but see text)|ref=<ref name="Fedonkin2012">{{Cite journal | last1 = Fedonkin | first1 = M. A. | last2 = Vickers-Rich | first2 = P. | last3 = Swalla | first3 = B. J. | last4 = Trusler | first4 = P. | last5 = Hall | first5 = M. | title = A new metazoan from the Vendian of the White Sea, Russia, with possible affinities to the ascidians | journal = Paleontological Journal | volume = 46 | pages = 1–11 | year = 2012 | doi = 10.1134/S0031030112010042 }}</ref>}}
| regnum = [[Animalia]]
| name = Асцидиялар
| phylum = [[Arthropoda]]
| image = Cionaintestinalis.jpg
| classis = [[Arachnid]]a▼
| subclassisimage_caption = [[AcariCiona intestinalis]]
| ordoregnum = [[MesostigmataЖануарлар]]
| phylum = [[Хордалылар‎]]
| familia = Ascidae
| subphylum = [[Қабықтылар]]
| familia_authority = Oudemans, 1905
▲| classis = [[Arachnid]]a'''Ascidiacea'''
| classis_authority = [[Henri Marie Ducrotay de Blainville|Blainville]], 1824
| subdivision_ranks = [[Order (biology)|Orders]]
| subdivision =
*[[Aplousobranchia]] <small>Lahille 1887</small>
*[[Phlebobranchia]] <small>Lahille 1887</small>
*[[Stolidobranchia]] <small>Lahille 1886</small>
}}
[[File:Ascidias.jpg|thumb| right| alt=A.| '''''Асцидиялар''''']] '''Асцидиялар ''' (Ascіdіae) – [[хордалылар]] типіне жататын [[қабықтылар]] тип тармағының класы. [[Дүние жүзі]]ндегі барлық [[мұхит]]тар мен [[теңіз]]дерде кездесетін 2 мыңға жуық түрі белгілі. Көпшілік түрлері теңіздердің 500 м-ге дейінгі терең қабаттарында жекелей де шоғырланып та тіршілік етеді. Денесінің ұзындығы 0,1 мм-ден 30 см-ге жетеді. Дене пішіні қапшыққа ұқсас, сыртын қалың туника қабығы ([[туницин]] және қышқыл [[полисахарид]]терден түзілген) жауып жатады. Туника қабығының астында бір қабатты тері эпителийі мен екі-үш қабатты ұзына бойы және көлденеңінен орналасқан тері-бұлшық ет қапшығы жатады. Денесінің төменгі бөлігі (табаны) су түбіне бекіп тұрады. Ал жоғарғы бөлігінде бір-біріне жақын орналасқан [[ауыз]] және [[клоака]] тесіктері ([[сифон]]) бар. [[Жұтқыншақ|Жұтқыншағының]] екі бүйірінде болатын көптеген [[желбезек]] саңылаулары желбезек маңы қуысына ашылады. Ауыз тесігі (сифоны) көлемді жұтқыншақпен байланысқан. Ол қысқа өңешпен, өңеш кеңейіп келген қарынға жалғасады. Қарын ішекпен байланысып, клоака тесігіне ашылады. Жұтқыншақ түбінде тербелмелі және безді [[клетка]]лардан тұратын сайшасы ([[эндостиль]]) болады. Жұтқыншақ ас қорыту және тыныс алу қызметін атқарады. Жүрегі қысқа түтік пішінді, ашық қан айналу жүйесі болады. Асцидиялар қос жынысты, сырттай ұрықтанады. Асцидиялар жыныссыз жолмен де көбейеді. Бұл кезде олардың денесінде бірнеше өскін (столон) түзіліп, жекелей де шоғырланып та тіршілік ете береді. Асцидиялардың көпшілік түрлері өз денелерінде [[ванадий]] [[элемент]]ін және [[клетчатка]] тектес заттарды жинағандықтан келешекте оларды өнеркәсіптік мақсатта пайдалануға мүмкіндік береді. Асцидиялардың жыныстық жолмен көбеюін және дамуын орыстың эмбриолог ғалымы [[А.О. Ковалевский]] (1866) зерттеп, олардың басқа хордалы жануарлармен шығу тегінің ұқсас екендігін анықтады.<ref name=source1>[[Қазақ энциклопедиясы]] I том</ref>
 
== Сілтемелер ==
{{wikify}}
 
[[Санат:ЖануарларҚабықтылар‎]]
 
 
{{stub}}
Kmoksy
7012

өңдеме

«https://kk.wikipedia.org/wiki/Арнайы:MobileDiff/2437959» бетінен алынған