Итжүзім: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Итжүзім''' ([http://www.golkom.ru/book/35_23.html [[латын тілі|лат.]] Bryonia]) – [[Асқабақтар тұқымдасы|асқабақ тұқымдасына]] жататын [[Көп жылдық шөптер|көп жылдық шөптесін өсімдіктер]] туысы. [[Сурет:Bryonia dioica (male flower).jpg|right|thumb|200px|Итжүзім]] Дүние жүзінде [[Орта Азияда]], [[Батыс Еуропада]] және [[Жерорта теңіз]] аймағында кездесетін 12 түрі белгілі. [[Қазақстан|Қазақстанның]] оңтүстік және оңтүстік-шығыс аудандарындағы [[жазық]] жерлер мен [[тау]] аңғарларында, сондай-ақ [[орман]] шеті мен [[Бұта|бұталар]] арасында өсетін 3 түрі бар. Олардың ішінде [[реликті]] түр өте сирек, тек [[Шардара|Шардара алабы]] мен [[Қызылқұм|Қызылқұмда]] ғана кездесетін [[Қаражеміс|қаражемісті]] Итжүзім (В. melanocarpa) қорғауға алынып, Қазақстанның ''« [[Қызыл кітап|Қызыл кітабына]]»'' енгізілген. Оның биіктігі 2 – 4 м. [[Тамыр|Тамыры]] жуан, [[түйнекті]], [[сабақ|сабағы]] көп бұтақты, шырмалып өседі. Етжеңді, бестармаққа бөлінген төменгі жағындағы [[жапырақ|жапырақтары]] ірі болады. [[Бір үйлі өсімдіктер|Бір үйлі]], сарғыш жасыл гүлі дара жынысты. [[тұқым|Тұқымынан]] көбейеді. [[Сәуір]] – [[мамыр]] айларында гүлдеп, [[маусымда]] [[жемісі]] піседі. [[Жеміс|Жемісі]] – шар тәрізді қою жасыл түсті [[жидек]]. Бұл [[Өсімдіктер|өсімдіктің]] [[тамыр|тамырынан]] алынатын құрғақ ұнтақты [[Жануарлар|жануарлардың]] әр түрлі жарасын емдеуге қолданады. Итжүзімнің тағы бір түрі – [[сыртдән]]. Итжүзімінің [[тамыр|тамырында]] улы [[брионин]], [[брейн глюкозидтері]], [[шайыр]], [[крахмал]], [[балауыз]], [[минералды тұздар]], [[органикалық қышқылдар]] болады. Оны [[халық медицинасы|халық медицинасында]] [[несеп]] жүргізетін, [[қақырық]] түсіретін, ауруды бәсеңдететін және [[қан]] тоқтататын [[дәрі]] ретінде пайдаланады. Тұқымында [[эфир майы]] (1,5 – 2,1%) болғандықтан [[сабын]] қайнатуға қолданылады. Сондай-ақ гүлінен [[ара|аралар]] [[бал]] жинайды.
 
==Суреттер==
<gallery>
Line 9 ⟶ 10:
</gallery>
 
<ref name="[[Қазақtest">Қазақстан Энциклопедиясы]]"</ref>
== Пайдаланылған әдебиеттер ==
"[[Қазақ Энциклопедиясы]]"
 
{{stub}}
{{wikify}}
 
==Сілтемелер==
 
<references />
 
[[Санат:И]]
[[Санат:Қазақстан Республикасының Табиғаты]]
[[Санат:Асқабақ тұқымдастарыӨсімдіктер]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Итжүзім» бетінен алынған