Хақназар хан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
қатені түзеттім
Тег: Mobile edit Mobile web edit
52-жол:
| Марапаттары =
}}
'''Хақназар хан''' — (1509/1519—1580) билік құрған. [[Қасым хан]]ның Ханық сұлтан ханымнан туған баласы Хақназар ([[Ақназар]]) хан тұсында [[қазақ хандығы]] қайта бірігіп дами түсті. Хақназар қазақ хандығын 42 жыл биледі. Қазақ хандығының 300 жылдық тарихында Хақназардай ұзақ жыл ел билеген хан болған емес. Ол ел басқару, қиын-қыстау, әскери-саяси істері жағында қажырлы да қабілетті қайраткер болды. Оның үстіне аса күрделі сыртқы жағдайларда дипломатиялық дарыны мол майталман екендігін көрсетті.<ref>Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х</ref><ref>Тарихи тұлғалар. Танымдық - көпшілік басылым. Мектеп жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған. Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – Алматы. “Алматыкітап баспасы”, 2009 ISBN 978-601-01-0268-2 </ref>
==Хандыққа дейін==
Әкесі [[Қасым хан]] қайтыс болғаннан соң, Хақназар анасымен Ноғай ордасындағы жездесі Шейх-Мамай мырзаның қолында өседі. Шеткергі аймақтарда өзінің беделін көтеру үшін жездесі Шейх-Мамай мырза, өзі тәрбиелеген хан тұқымынан шыққандарды сонда өзінің өкілі ретінде бекітті. Мысалы, ол башқұрттарды билеуге өзі тәрбиелеген Шайбан тұқымы Ахмед Керейді жіберді. Ал Сібір аймақтарына Хақназар билеуші ретінде аттандырылды. Алайда Сібірдегі билікті Шайбан әулетін тақтан тайдырған қарадан шыққан Тайбұға әулеті тартып алған соң, Шейх Мамай Ақназарды Башқұртстан билеушісі етіп тағайындады. Ақназар сұлтанның (ол кезде ол әлі хан емес) астанасы Имен қала (қазіргі Уфаның бұрынғы аты) болды және оған қарайтын иеліктердің сібірліктермен шекарасын Белая өзені бөліп жатты. Алайда Хақназар башқұрт жерінде көп тұрақтай алмады. Осы тұста оған билік жүргізіп отырған Шейх Мамай ноғай мырзаларымен бірігіп Қазақ хандығын талқандаған соң оның тағына өздері тәрбиелеген Хақназар сұлтанды 1538 жылы ақ киізге отырғызып, хан көтерді. Құрылтайға жиналған ноғай мырзалары қазақтарды біржолата бағындырудың басты жолы олардың өздері мойындаған әрі ноғай ықпалында жүрген атақты Қасым ханның баласын таққа отырғызу деп ойлады.
<ref>Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х</ref><ref>Тарихи тұлғалар. Танымдық - көпшілік басылым. Мектеп жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған. Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – Алматы. “Алматыкітап баспасы”, 2009 ISBN 978-601-01-0268-2 </ref>
== Сыртқы сілтемелер ==
http://anatili.kazgazeta.kz/?p=28814
 
== Билігі ==