I Николай: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

| Ізашары = [[I Александр]]

| Ізбасары = [[II Александр]]

| Биліктен бас тартуы =

| Мұрагері =

| регент2Басқара бастады =

| регент2Басқаруын аяқтады =

| Губернатор =

| Вице-губернатор =

| Түсініктемелер =

| Қайтыс болған күні = {{Death date and age|df=yes|1855|3|2|1796|7|6}}

| Қайтыс болған жері = [[Санкт-Петербург]]

| Жерленді = [[Петр мен Павел соборы]]

| Династия =

| Әкесі = [[Павел I]]

| Анасы = [[Софи Дороти Вюртемберг]]

| Шайқасы =

| Ғылыми аясы =

| Партиясы =

| Қызметі =

}}

 

 

'''І Николай''', Николай Павлович Романов 1796 жылы, Царское ауылы – 1855 жылы, Петербург – [[Ресей]] [[император]]ы (1825 – 1855жж), император [[І Павел]]дің үшінші ұлы. Ағасы Александр І-нің кенеттен қайтыс болуына байланысты таққа отырып, билігін декабристер көтерілісін басып-жаншу мен оның басшыларын жазалаудан бастады. Николай І билік еткен кезде [[Ресей]]дегі шексіз [[монархия]] өзінің шарықтау шегіне жетті. Бюрократтық аппарат пен оның орталықтануы күшейе түсті. Құпия [[саяси]] [[полиция]] басқармасы – “Үшінші бөлім” құрылды. 1835 жылы “Ресей империясы заңдарының жинағы” атты [[кодекс]] құрастырылды. Халық ағарту саласында дворяндарға артықшылық жағдай жасаған, сословиелік бөлінуді қатаң қағидамен жүзеге асыратын заңдар қабылданды. [[Әдебиет]]ке мемлекеттік бақылау күшейтілді. Ресейдің озық ойлы қайраткерлері қуғын-сүргінге ұшырады. Николай І төңкерісшіл ұйымдарды талқандап, ұлт-азаттық қозғалыстарды (Шәміл бастаған тау халықтарының көтерілісі, 1830 – 1831 жылдары поляк көтерілістері, Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс пен баска котерілістерді қатал басып-жаныштады. Өзге ұлттарды орыстандыру мен шоқындыру күшейтілді. Сыртқы саясаттағы басты бағыт – Шығыс мәселесі болып, ол Қырым соғысының басталуына әкеп соқты. Николай І Еуропадағы революциялық қозғалысқа қарсы күресті. 1848 жылы Франциямен дипломаттық қарым-қатынасты үзіп, Венгриядағы 1848 – 1849 жылдардағы төңкерісті қатал басып-жаныштады. Орта Азия мен Қазақстаннан жаңа жерлер басып алу саясатын жүргізді. [[Қырым]] соғысындағы жеңіліс Николай І-нің саяси жүйесінің күйреуі мен императордың өзінің өліміне әкеп соқты.<ref>А 31 Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.

<references/>

 

{{wikify}}

 

[[Санат:Польша монархтары]]

[[Санат:Ресей императорлары]]

[[Санат:1796 жылы туғандар]]