Мұхаммед Хайдар Дулати: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш →‎Тарихи Рашиди: clean up, replaced: энцклопедия → энциклопедия using AWB
12-жол:
}}
 
'''Дулати Хұсайынұлы Мұхаммед Хайдар''' ([[1499]]-[[1551]]) - әйгілі тарихшы, әдебиетші, [[Моғолстан]] мен оған іргелес елдердің тарихы жөнінде аса құнды деректер беретін «[[Тарихи Рашиди]]» кітабы мен «[[Жаханнама]]» дастанының авторы, Жетісу жеріндегі ежелгі [[Дулат]] тайпасы әмірлерінің ұрпағы. Оның толық аты-жөні – Дулат Мұхаммед Хұсайынұлы Мырза Мұхаммед Хайдар. Мұндағы «Мұхаммед Хайдар» - өз аты, «Мұхаммед Хұсайын» - әкесінің аты, «мырза» - текті әулеттің тұқымы екенін білдіретін атау (хан балаларының ханзада, сұлтан аталатыны секілді), «дулат» - шыққан тайпасының аты.
 
==Өмірбаяны==
Мұхаммед Хайдардың ата – бабалары кезінде [[Моғолстан мемлекеті]]нің құрамына енген қазіргі Оңтүстік-Шығыс Қазақстан, [[Қырғызстан]] және [[Шығыс Түркістан]] жерлерінде [[ұлысбегі]], [[тархан]] қызметтерін атқарған, өздерінің мұрагерлік иеліктері – Маңлай-Сүбені дербес басқарған. Өз әкесі Мұхаммед Хұсайын Моғолстанның [[Жүніс хан]]ының күйеу баласы, [[Ташкент]]ті билеген. Оны кейін [[Әмір Темір]]дің немересі [[Мұхаммед Шайбани]] хан өлтірген. Анасы Хуб-Нигар ханым – Жүніс ханның қызы. Бұл ретте Мұхаммед Хайдар Моғолстанның Сұлтан Саид ханмен және Үндістандағы баласы Ұлы Моғолдар әулетінің негізін қалаушы Захираддин Мұхаммед Бабырмен бөле. Әкесі өлгеннен кейін Мұхаммед Хайдар біраз уақыт осы Бабырдың қолында тұрады. Содан кейін Бабырдың рұқсатымен Сұлтан Саид ханға келіп, оның Қашқардағы сарайында тұрып, сарай қызметін басқарады. Саид ханның Әбубәкірге қарсы соғыстарына қатысады. Жан-жақты білімді, сарай қызметін жетік білетін адам ретінде ханның мұрагер баласы Әбу ар-Рашид сұлтанның тәрбиешісі болады.