Қияқ: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
12-жол:
|tribus = [[Triticeae]]
|genus = '''''Elymus'''''
|genus_authority = [[CarlКарл Linnaeus|L.Линней]]
|type_species_authority = [[Carl Linnaeus|L.]]
|type_species = ''[[Elymus sibiricus]]''
18-жол:
|subdivision = 150 түрі белгілі
|}}
'''Жауқияқ''' (немесе қарақияқ) ({{lang-la|Elymus}}) – [[Астық тұқымдасы|астық]] тұқымдасына көпжылдық шөп өсімдіктерінің бір туысы.
'''Жауқияқ''' (немесе қарақияқ) ({{lang-la|Elymus}}) – [[Астық тұқымдасы|астық]] тұқымдасына көпжылдық шөп өсімдіктерінің бір туысы. КСРО жерінде 25 түрі өседі. Олардың ішіндегі ең негізгілері: дәу жауқияқ (Еlymus giganteus) масағы арпанікі тәрізді болады, көбінесе құмды жерде өседі, сондықтан да кейде мұны құм сұлысы деп атайды. Сабағының ұзындығы 50— 170 см, масағының ұзындығы 15— 20 см, жалпақтығы 2—4 см келетін ірі өсімдік болғандықтан да алып жауқияқ деп ат берілген. Алып жаауқияқтың сабағы мен жапырағын өзі бастартқанға дейін, ал, масағын балауыз кезінде малдың қай түрі болса да жақсы жейді. Гүлденген соң қатайып кетеді, сондықтан шөбін гүлденуге дейін шабу керек. Тұқымы малға өте жұғымды жем: құрамында 10,9 процент белок бар. Г. ж. көшпелі құмды тоқтатуға зор мәні бар өсімдік. Сары жауқияқ, Сибирь жауқияғы (Еlymus sibiricus) — селдір сабақты өсімдік. Биіктігі 45—95 см. Көбінесе Сибирь мен [[Қиыр Шығыс]]тың шөлейт далаларында және таулы аудандарында өседі. Аздап [[Өзбекстан]]ның, Тәжікстанның және Шығыс Қазақстанның тауларында да кездеседі. Тұқымын қолдан сепкен кезде сары жауқияқтың 1 гектарынан 25— 30 ц шөп, 5,3 ц тұқым алуға болады. Кейбір жерде ол 2 рет шабуға да келеді. Малдың қай түлігі болса да жейді. Тарлан қияқ (S. junceus) — тамыр сабағы қысқа, биіктігі 20—80 см болып өсетін өсімдік. Көбінесе сортаң жерге өседі. Гүлденер кезде шабылған шөбі малға өте жұғымды болады. Дәнді дақылдардың бидай және арпа сыяқты түрлерімен будандастыруға Т. қ. өте құнды өсімдік.<ref>Т. Мұсақұлов, орысша-қазақша түсіндірмелі биологиялық сөздік І-том қазақ мемлекет баспасы, Алматы — 1959, Редакциясын басқарған: Биология ғылымының докторы профессор Т. Дарқанбаев</ref>
 
 
'''Жауқияқ''' (немесе қарақияқ) ({{lang-la|Elymus}}) – [[Астық тұқымдасы|астық]] тұқымдасына көпжылдық шөп өсімдіктерінің бір туысы. КСРО жерінде 25 түрі өседі. Олардың ішіндегі ең негізгілері: дәу жауқияқ (Еlymus giganteus) масағы арпанікі тәрізді болады, көбінесе құмды жерде өседі, сондықтан да кейде мұны құм сұлысы деп атайды. Сабағының ұзындығы 50— 170 см, масағының ұзындығы 15— 20 см, жалпақтығы 2—4 см келетін ірі өсімдік болғандықтан да алып жауқияқ деп ат берілген. Алып жаауқияқтың сабағы мен жапырағын өзі бастартқанға дейін, ал, масағын балауыз кезінде малдың қай түрі болса да жақсы жейді. Гүлденген соң қатайып кетеді, сондықтан шөбін гүлденуге дейін шабу керек. Тұқымы малға өте жұғымды жем: құрамында 10,9 процент белок бар. Г. ж. көшпелі құмды тоқтатуға зор мәні бар өсімдік. Сары жауқияқ, Сибирь жауқияғы (Еlymus sibiricus) — селдір сабақты өсімдік. Биіктігі 45—95 см. Көбінесе Сибирь мен [[Қиыр Шығыс]]тың шөлейт далаларында және таулы аудандарында өседі. Аздап [[Өзбекстан]]ның, Тәжікстанның және Шығыс Қазақстанның тауларында да кездеседі. Тұқымын қолдан сепкен кезде сары жауқияқтың 1 гектарынан 25— 30 ц шөп, 5,3 ц тұқым алуға болады. Кейбір жерде ол 2 рет шабуға да келеді. Малдың қай түлігі болса да жейді. Тарлан қияқ (S. junceus) — тамыр сабағы қысқа, биіктігі 20—80 см болып өсетін өсімдік. Көбінесе сортаң жерге өседі. Гүлденер кезде шабылған шөбі малға өте жұғымды болады. Дәнді дақылдардың бидай және арпа сыяқты түрлерімен будандастыруға Т. қ. өте құнды өсімдік.<ref>Т. Мұсақұлов, орысша-қазақша түсіндірмелі биологиялық сөздік І-том қазақ мемлекет баспасы, Алматы — 1959, Редакциясын басқарған: Биология ғылымының докторы профессор Т. Дарқанбаев</ref>
 
== Кеәбір түлдері ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Қияқ» бетінен алынған