Хазарлар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Жаңа бетте: thumb|right|Хазар '''Хазарлар''' — ортағасырлық түркі тілді халық. Мамандардың есептеуі...
(Айырмашылық жоқ)

00:17, 2011 ж. маусымның 15 кезіндегі нұсқа

Хазарлар — ортағасырлық түркі тілді халық. Мамандардың есептеуінше Шығыс Еуропада 4 ғ-да ғұн шапқыншылығынан кейін пайда болған. 6 ғ-дың 60-жылдары Батыс Түрік қағандығына бағынды. Түрік қағандығы ыдырағаннан кейін Солт. Кавказ бен Қара т. жағалауында 7 ғ-дың ортасына қарай Хазар қағандығын құрды. 8 — 9 ғ-ларда Шығыс Еуропада жетекші мемлекет құрған Хазарлар 10 ғ-дан бастап өз ішінде жікшілдікке ұшырап, әлсіреп кетті. Осыны пайдаланған көршілес Киев Русі мен басқа да түркі тілдес ұлыстар (оғыз, печенег, т.б.) тарапынан шапқыншылыққа ұшырап, 10 ғ-дың соңына қарай, тарих сахнасынан мүлдем жойылды. Мемлекеттілік жойылғаннан кейін жергілікті тайпалар басқа көшпелі түркі халықтарына сіңіп кетті. Хазарлар құрамында түркі тектес халықтардың, әсіресе, Кіші жүз тайпаларының аты (мыс., керейт, беріш, т.б.) жиі ұшырасады. Араб жиһангезі әл-Масуди Х-дың мұсылман, христиан, иудей дінін қатар ұстанғанын жазған. Белгілі тарихшы М.И. Артамонов Хазар жеріне 8 ғ-дың басында, 9 ғ-дың орта шенінде Византия, араб миссионерлері христиан, ислам дінін енгізуге әрекеттенгенімен, қағандықты басқарған хазар нәсілі Обадия иудашылдықты мемл. дін ретінде жариялағанын дәлелдеді. Жалпы -Хазарлардың этн. құрамы жөнінде тарихта әр алуан пікірлер қалыптасқан. Иудаға табынушы ел билеушілерінің мұсылман, христиан дініндегі, сондай-ақ тәңіршілдікті тұтынған бұқара халықтан оқшау өмір сүруінің, басқару тетіктерін пайдалана алмауының салдарынан мемлекет ішінде этн.-діни алауыздық өршіп, тұрақсыздық ахуалы белең алған.

Хазар

Сілтемелер:

"Қазақ Энциклопедиясы" 9 том