Бетпақдала: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Бетпақдала''' –— [[Қазақстан]]ныңҚазақстанның орталық бөлігіндегі кең байтақ аймақты алып жатқан [[шөл]]дішөлді өңір. [[Қарағанды]], [[Жамбыл]], [[Оңтүстік Қазақстан облысы|Оңтүстік Қазақстан облыстары]] аумағында орналасқан. Батысында [[Сарысу өзені]]нің өзенінің төменгі ағысымен, шығысында [[Балқаш көлі]]мен көлімен, оңтүстігінде [[Шу]] өзені аңғарымен, солтүстігінде [[Сарыарқа|Сарыарқамен]]мен шектеседі. Батыстан шығысқа қарай 500 км, солтүстіктен оңтүстікке қарай 300 км аумаққа созылған. Ауданы 75 мың км2 шамасында. [[Бетпақдала]] үстіртті шөлінің орташа абсолюттік биіктігі 300 –— 350 м. Абсолюттік биіктігі 200 –— 300 м-дейметрдей болатын көлемді оңтүстік-батыс бөлігі жазық, ал абсолюттік биіктігі 400 –— 700 м-дейметрдей солтүстік-шығыс бөлігі қыратты. [[Палеозой]] эрасының тау жыныстары (гранит, порфирит, әктас) тереңде жатыр, бетін [[мезозой]] мен [[палеоген]] кезеңінің шөгінді жыныстары (құмтас, саз, малтатас, құм) жапқан. Ең биік жері –— [[Жамбыл тауы]] (974 м). Бұл бөлік [[Сарыарқа]]ныңСарыарқаның каледондық құрылымының жалғасы. Сай-жыралармен тілімденген Бетпақдала жазығында сор, тақыр және жазда құрғап қалатын тұзды көлдер кездеседі. Көктемде жауын суымен толығып, жазда құрғақ арнаға айналатын [[Қарқаралы]], [[Қарасу]], [[Талдыеспе]] сияқты кішігірім өзендер бар. [[Климат]]ыКлиматы тым континенттік. Жазы ыстық, құрғақ, қысы суық. Қаңтарда ауаның орташа температурасы –12 – 14ӘС–12—14<small>0</small>С, шілдеде 24 – 26ӘС24—26⁰С. Жауын-шашынның жылдық мөлшері 100 –мөлш. 150100—150 мм. Қардың қалыңдығы 10 – 1510—15 см-ден аспайды. Тұрақты су көздері болмағанымен, жер асты (артезиан) суының қоры мол. Жайылымдар тереңдігі 10 – 3010—30 м [[артезиан]] құдықтарымен суландырылады. Бетпақдаланың топырағы қоңыр, сұрғылт қоңыр. Солтүстігінде [[жусан]] басым, шығысындағы шоқылы таулардың тастақты шөлдерінде [[баялыш]], [[эфедра]], [[тасбұйырғын]], орталығы мен батысындағы саздақты жерлерде жусан мен баялыш, оңтүстігіндегіоңтстігіндегі Шу өзені маңындағы құмды төбелер мен қырқаларда [[сексеуіл]], [[теріскен]], [[еркек шөперкекшөп]], құрғақ арналарын бойлай [[ЖЫҢҒЫЛ|жыңғыл]], тораңғы өседі. Солтүстік-шығысындағы таулы қыраттарда [[арқар]], [[елік]], [[қасқыр]], [[түлкі]]; жазықта [[ақбөкен]], [[алақоржын]], [[саршұнақ]], [[аламан]], [[жылан]], [[кесіртке]], [[дуадақ]], [[құр]] мекендейді. Бетпақдала –— көктемгі және күзгі мал жайылымы. Сарыарқаның оңтүстігі мен Бетпақдала фаунасын сақтау мақсатында қорықшалар ([[Андасай]], т.б.) ұйымдастырылған. <ref name=”source1”> “Қазақ Энциклопедиясы”, II-том </ref>