Сағыз (өзен): Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Batyrbek.kz (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
|||
39-жол:
== Гидрологиясы ==
Жоғарғы ағысында арнасы тік жарлы, тар, ортаңғы ағысында аңғары 5 -15 км-ге дейін кеңейеді. Төменгі ағысындағы аңғары енсіз. Ұзындықтары 10 км-ден аспайтын 100-ге жуық саласы бар. Ірілері: [[Дауылды]], Ащысай, [[Ноғайты (өзен)|Ноғайты]], Топырақшашты, [[Жарлы өзені (Ақтөбе облысы)|Жарлы]], Мұқыр, Бұрмасай. [[Атмосфералық жауын-шашын|Жауын-шашын]] суымен толығады. Жауын-шашын көп жылдары Каспий теңізіне дейін жетеді. [[Наурыз]] — [[сәуір]] айларында тасиды. Суы көктемде тұщы, жазда кермек. Ауыз суға жарамды. Жылдық орташа су ағымы Сағыз темір жол стансасы тұсында 3,2 м³/с, орташа ең үлкен көрсеткіш - 4 5 м<sup>3</sup>/сек, орташа жылдық ағын 118 млн. м<sup>3</sup>, төменгі ағысында, Тентексор елді мекенінің тұсындағы құмға сіңіп жойылатын жерінде, ағынының көлемі 30-40 млн. м<sup>3</sup>-ге дейін азаяды. Каспий маңы өзен-көлдерінің көпшілігі сияқты, Сағыздың суы да минералданған: суы мол кезеңде оның минералдану дәрежесі 700-900 мг/л т, су деңгейінің төмендеуі кезеңдері аралығында 2000 мг/л-ге дейін жетеді.
Жылына Сағыз 300 мың т тұз алып өтеді. Тұздың осыншама көп мөлшерде болуы өзен түбінің, өзен түбі суының және төңірегіндегі топырақтың тұздануына әкеліп соқтырады. Жазда Сағыз өзенінің суы ауызсу ретінде пайдалануға да, мал суаруға да жарамсыз, ашқылтым. Тек қана кектемгі су тасу кезінде және жаздың алғашқы айларында суы әжептәуір тұщыланады. <ref>[[Қазақ энциклопедиясы]], 7 - том</ref> <ref>Қазақстанның мұнай энциклопедиясы. 2 томдық - Алматы: "Мұнайшы" Қоғамдық қоры, 2005. ISBN 9965-9765-1-1</ref>
| |||