Теңіз (көл, Қорғалжын ауданы): Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш r2.6.4) (Боттың үстегені: ka:თენგიზი |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
25-жол:
}}
'''Теңіз көлі''' – Теңіз-Қорғалжын алабындағы көл. Қорғалжын ауданының оңтүстік-батысында. Көл ойыстың батыс бөлігіндегі тектоник. қазаншұңқырда жатыр. Солтүстік және Орталық Қазақстандағы ірі тұзды су қоймаларының бірі, теңіз деңгейінен 304,4 м биіктікте орналасқан. Көл үлкен батыс бөліктен және солтүстік-шығыстағы шығанақты бөлігінен тұрады. Теңізге құятын өзен суларының азаюына байланысты ауданыы кейінгі жылдары 1161,5 км2 дейін кішірейді (бұрын 1590,0 км2 болатын), ұз. 74,4 км, ені 32 км (бұрын 40,2 км). Жағалау сызығы 488,0 км. Су жиналатын алабы 94900 км2. Негізгі бөлігінің тереңдігі солтүстікнде 6,75 м (бұрын 8 м), шығанағында 3 м. Көлдің батыс жағалауы аласа төбешікті, басқа жағы жатық, түйетайлы, жазыққа ұласады. Жағасы [[гипст|гипсті]] [[саз|саздан]] түзілген, батыс жағасы тастақты. Шығыс жағалауы шығанақтармен қатты тілімделген, мұнда үлкенді-кішілі 70 арал бар. Көл түбі жайпақ, тегіс, негізінен қоймалжың сұрғылт қара түсті, емдік қасиеті бар тұнбадан тұрады. Солтүстік-шығыс бөлігінде балдыр өседі. Желтоқсанда қатады, мұзының қалыңд. 1 м-ге жетеді, сәуірде ериді. Су деңгейі көктемде 0,5 м-ге көтеріледі, қазанда төмендейді. Көлде жыл бойы су болады. Теңізге [[Нұра]], [[Құланөтпес]] өзендері, [[Еспесай]], Үлкен және [[Кіші Тобылғысай]], тағыда басқа жылғалар құяды. Көлге су құстары ұя салады (жылына 50 мың жұпқа дейін), оның ішінде кәдімгі қоқиқаз (21 мың басқа дейін) бар. Суында мөңке, оңғақ, нәлім, алабұға, торта, шортан, аққайран сияқты балықтар мекендейді. Көл суы ашқылтым. Суы көп жылдары солтүстік-шығыстағы шығанағының тұзд. 2,9%, суы аз жылдары 18,2% болады. Теңіз Қорғалжын мемлекеттік қорығының құрамына кіреді.
[[Санат:Қазақстан көлдері]]
| |||