Уикипедия

Қырғыздар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Тег: Mobile edit Mobile web edit
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{wikify}}
'''Қырғыздар''' ({{lang-ky|кыргыздар, кыргыз}}) — түркі тілдес ұлт. Негізінен [[Қырғызстан|Қырғыз Республикасында]] тұрады. Халқының саңы 4,5 млн. адам. Тілдері - қырғыз тілі, 2,9 млн. адам қырғыз тілінде сөйлейді. Қәзіргі қырғыз тілі қазақ тілімен араласқан. халқының 90% қазақ тілін біледі (түсінеді).
'''Қырғыздар''' ({{lang-ky|кыргыздар, кыргыз}}) — [[Тянь-Шань]] және [[Памир-Алай таулары]] аралығында орналасқан. [[File:Kyrgyz Manaschi, Karakol.jpg|thumb| alt=A.| ''Қырғыздар''.]]Жерінің 75%-дан астамын тау жоталары алып жатыр. Ең биік жері — Қоңгур шыңы (7439 м). Жер қойнауы полиметалл мен сирек кездесетін металдар, алтын, күміс, сынап, сүрме, қалайы, мұнай, газ, тас көмір, қоңыр көмір, т.б. кендерге бай. Ыстық-Ата, Жалал-Абад курорттарының аты кең жайылған. Жерінің көп бөлігі сейсмик. аймақтар қатарына жатады. Климаты континенттік, қаңтардағы орташа температура биік тау жоталарында –8 — 20°С, биік шыңдарда –53°С-қа дейін жетеді, тау бөктері мен аңғарларда –1,5 — 8°С. Жазы қуаң, ыстық. Шілде айында аңғарларда 20 — 27°С кейде 43°С-қа дейін (Чу аңғарында), тауда 15 — 17°С, биік шыңдарда 5°С болады. Жылдық жауын-шашынның ең аз мөлшері (100 мм) — [[Ыстықкөл қазаншұңқыры]]ның батысы; ең көбі (900 — 1000 мм) — [[Ферғана жотасы]]ның оңтүстік-батыс беткейі. Өзендері [[Арал теңізі]], [[Тарим]], Ыстықкөл алаптарына құяды. Ең ірі өзені — [[Нарын]]. Ол [[Қарадария]] өзенімен қосылып [[Сырдария]]ға құяды. Солтіктегі ірі өзені — Шу, солт.-батыста — Талас, қиыр оңт-те — Қызылсу. Қ. Р-нда 3000-ға жуық көл бар. Ірілері — Ыстық-Көл, [[Шатыркөл]]. Өсімдіктің 3,5 мың түрі кездеседі. Жерінің 3,3%-ы — орман (шырша, арша, жаңғақ, т.б.). Тау беткейлерінде шалғын шөп қалың өскен. Шөлейт аймақтарында қоян, сарышұнақ, кірпі, далалық өңірлерде сұр аламан, ақшыл күзен, ормандарында қоңыр аю, сілеусін, жабайы шошқа, елік, сусар, марал; құстардан: аққу, қаз, үйрек, қаршыға, т.б. кездеседі. Өзен-көлдерінде балықтың 40 түрі бар. Жанат, америка күзені, ондатр, саз құндызы жерсіндірілген. Ыстықкөл, [[Сарышелек]] қорықтары ұйымдастырылған.
 
== Тарихы ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Қырғыздар» бетінен алынған