Футбол: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш 92.49.197.143 (т) өңдемелерінен Kasymov соңғы нұсқасына қайтарды |
ш clean up, replaced: June → маусым (2) using AWB |
||
23-жол:
}}
'''Футбол''' — ({{lang-en|foot}} — аяқ, ''ball'' — доп) спорттың командалық ойын түрі. Футбол — әлемге аса танымал ойындардың бірі<ref name=EB>{{cite web|title= Overview of Soccer |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/550852/football|publisher=Encyclopædia Britannica |accessdate=4
== Матч сипаттамасы (ережелері) ==
{{main|Футбол ережелері}}
[[Сурет:Football_pitch_metric.svg|thumb|right|400px
Халықаралық футбол ассоцияацияның (IFAB)<ref>{{cite web| url=http://www.fifa.com/worldfootball/lawsofthegame.html| title=Laws Of The Game |publisher=FIFA |accessdate=2 September 2007| archiveurl= http://web.archive.org/web/20070901044035/http://fifa.com/worldfootball/lawsofthegame.html| archivedate= 1 September 2007 <!--DASHBot-->| deadurl= no}}</ref> әр түрлі деңгейде және әр түрлі футболшылар топтары үшін (мысалы, жасөспірімдер үшін, әйелдер үшін, мүмкіншілігі шектелгендер үшін, т.б.) ресми түрінде қабылданған ойын шарттарының 17 нұсқасы бар.
34-жол:
Бір ойынның аты - матч, матч екі 45 минуттық бөлімнен (тайм) тұрады. Ойын арасында 15 минуттық үзілісі бар.
Ойын мақсаты - команданың допты қарсылас команданың қақпасына салу (гол) және өз қақпасына салғызбау. Матчта көбірек доп салған команда ұтады.
Егер де матчтың нәтижесінде екі команда да бірдей гол салса - тең ойын деп саналады. Бұл жағдайда тағы қосымша уақыт (15 минуттан екі тайм) берілуі мүмкін. Егер де қосымша уақыттан кейін тең ойын болса - матчтен кейінгі пенальти жүптары өткізіледі<ref>{{cite web|url=http://www.football-info.ru/pravila/08.htm|title=Правило 8. Начало и возобновление игр|publisher=football-info.ru|accessdate=2013-06-14|archiveurl=http://www.webcitation.org/6HO0CIiBh|archivedate=2013-06-15}}</ref>.
=== Ойын алаңы ===
Ойын ұзындығы 100-110 м, ені 64-75 метрлік тіктөртбұрышты алаңда өткізіледі. Биіктігі 2 м 44 см, ұзындығы 7 м 32 см-лік қақпасы бар. Қақпаның сыртына тор керіледі.
=== Футбол добы ===
81-жол:
* Ежелгі Шығыс елдерінде (антикалық дәуірде [[Мысыр]], [[Қытай]],) ([[Грекия]], [[Рим]]), тіпті [[Франция]], [[Мысыр|Италия]], [[Мысыр|Англияда]] футболға ұқсас ойын болған.
* [[Мысыр|Ежелгі Мысырдағы]] футбол тектес ойын біздің эрамызға дейін 1900 жылы танылған.
* 19 ғасырдың аяғында футбол [[Еуропа]] мен [[Латын Америка]]да қарқынды дамыды.
* [[1904]] жылы Белгия, [[Дания]], [[Нидерланд]] мен [[Швейцария]] елдері футбол қауымдастығынан халықаралық федерацияның ([[FIFA]]) құрылуына мұрындық болды.
Line 99 ⟶ 98:
=== Халықаралық ұйымдар ===
[[Сурет:2014 FIFA Announcement (Joseph Blatter) 5.jpg|thumb|right|170px|ФИФА президенті Зепп Блаттер.]]
Футболдың таралуын, басқаруын және бақылауын менгеретін бір қатар халықаралық ұйымдары бар. Негізігісі болып Цюрихта (Швейцария) орналасқан ФИФА ұйымы болып есептеледі. ФИФА халықаралық жарыстарды, яғни Футболдан Әлем чемпионаттарын<ref>{{cite web|url=http://slovari.yandex.ru/%D0%A4%D0%B8%D1%84%D0%B0/%D0%91%D0%A1%D0%AD/%D0%A4%D0%98%D0%A4%D0%90/|title=ФИФА|publisher=[[Большая советская энциелопедия]]|accessdate=2013-06-15|archiveurl=http://www.webcitation.org/6HP9UtPzM|archivedate=2013-06-16}}</ref>.) ұйымдастыру мйселесімен айналысады.
Құплықтық деңгейлерді халықаралық жарыстармен 6 ұйым айналысады:[[КОНКАКАФ]], [[КОНМЕБОЛ]],[[УЕФА]], [[КАФ]], [[АФК]] (Африка), [[ОФК]] (Океания).
Негізі футболдың ең қатты дамыған жері - Еуропа. Ең бақуатты 20 футбол клубтары осы еуропада орналасқан. 2006 жылғы әлем чемпионатына қатысқан 700 футболшының 102 - Англиядан, 74 — Германиядан, 60 — Италиядан, 58 —Франциядан болған.
=== Клубтар ===
|