Ұлыбританияның Еуроодақтан шығуы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш clean up, replaced: May → мамыр (6) using AWB
1-жол:
'''Ұлыбританияның Еуропалық одақтан шығуы '''( Britain — Британия және Exit — шығу деген сөздердің тіркесуінен жиі '''Brexit''' деп аталатын) [[Саяси оппозиция|оппозиция]] мен кейбір жеке тұлғалардың ([[Ұлтшылдық|ұлтшылдар]] мен евроскептиктердің) басты саяси мақсаты болып табылады.
[[Сурет:UK_location_in_the_EU_2016.svg|нобай|255x255 нүкте|Еуропа одақ, Ұлыбритания және Солтүстік Ирландияның Құрама Корольдігінің картасы — қызғылт сары, Еуропалық одақ — көк .]]
2016 жылы [[Ұлыбритания]]<nowiki/>ның [[Еуропа одағы|Еуропалық одақт]]<nowiki/>ан шығуына 51,9 % - ы дауыс берген, тиісінше ЕО мүшелік етуін жалғастыруына 48,1 % сайлаушылар дауыс берген<ref>[http://www.bbc.com/news/politics/eu_referendum/results Результаты референдума// BBC]</ref>. Ұлыбритания субъектілерінде дауыс беру қорытындысы ерекшеленді: мәселен, [[Шотландия]] және [[Солтүстік Ирландия|Солтүстік Ирландия тұрғындары]] көбінесе шығуға қарсылық танытты, ал [[Англия]] ([[Лондон|астанасы]]<nowiki/>н есептемегенде) және [[Уэльс]] өкілдері жақтады. Әлем жұртшылығының бірінші реакциясы біршама таңданушы болды — тіпті референдумның нәтижесі кейбіреулерге жай түскендей болды, себебі көптеген [[Саясаттану|саясаттанушыларсаясаттану]]шылар басқа дауыс беру қорытындысын болжаған еді.
 
== Мәселенің тарихы ==
8-жол:
Кейін де Голль отставкаға кеткен президенті орнынан Франция, Ұлыбритания үшінші, табысты, мүшелікке өтінім берді. 1973 жылы 1 қаңтарда Біріккен Корольдік ЕЭО-қа қосылды. Бұл басқармада консервативті Эдвард Хит үкіметінің уақытында іске асты.<ref>{{Cite news|title=1973: Britain joins the EEC|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/january/1/newsid_2459000/2459167.stm|work=BBC News|date=1 January 1973|accessdate=9 March 2016}}</ref> 1974 жылғы қазандағы сайлауда оппозициялық Гарольд Вильсон бастаған Лейбористік партия жеңді, ол қайта Британияның ЕЭО құрамындағы мүшелігін қарауға және ЕЭО құрамына қатысуға жаңа талаптар бойынша референдумын өткізу орындылығы туралы мәселе көтеруге сөз берді.
 
1975 жылы біріккен Корольдікте Ұлыбританияның ЕЭО құрамында қалуы туралы мәселе бойынша референдум өткізілді. Барлық негізгі саяси партиялар мен БАҚ ЕЭО құрамындағы мүшелігін сақтауды қолдады. Дегенмен, билеуші Лейбористік партия ішінде осы мәселе бойынша елеулі келіспеушіліктер болды. Біркүндік партиялық конференцияда 1975 жылғы 26 сәуірде дауыстар қатынасы 2:1 есебімен шықты. Себебі министрлер кабинеті қатты проеуропалық және қатты антиеуропалық болып екіге бөлінді, Гарольд Вильсон конституциялық әдет-ғұрып ұжымдық жауапкершілік кабинетінің тоқтата тұрып, және екі жағынан министрлерге жария науқанын жүргізуге мүмкіндік берді. Кабинет мүшелерінің жиырма үштің жетеуі ЕЭО-де мүшелікке қарсы болды.<ref>{{Cite web|url=http://eureferendum.com/documents/1975referendum1.pdf|format=PDF|title=The 1975 Referendum|author=DAvis Butler|website=Eureferendum.com|accessdate=19 Mayмамыр 2016}}</ref>
 
1975 жылғы 5 маусымда сайлаушыларға: "Қалай ойлайсыз, Ұлыбритания Еуропалық қоғамдастықта (Жалпы нарығы) қалуы тиіс пе?" деген сұраққа жауап беру ұсынылды. Барлық округтерде, Шетланд аралдары және Сыртқы Гебридтерді қоспағанда, дауыс бергендердің көпшілігі "иә" деп жауап берді. Дауыс беру қорытындысына сәйкес, Біріккен Корольдік Еуропалық экономикалық қоғамдастық мүшесі қатарында қалды.<ref>{{Cite web|url=http://researchbriefings.parliament.uk/ResearchBriefing/Summary/CBP-7253#fullreport|title=Research Briefings – The 1974–75 UK Renegotiation of EEC Membership and Referendum|website=Researchbriefings.parliament.uk|accessdate=19 Mayмамыр 2016}}</ref>
{| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;"
!Дауыс - "Иә"
24-жол:
|64,5
|}
1993 жылдың 1 қарашасынан [[Маастрихт келісімі|Маастрихт шарт]]<nowiki/>ының нәтижесінде, ЕЭО Еуропалық Одаққа айналды.<ref>{{Cite web|url=http://europa.eu/eu-law/decision-making/treaties/index_en.htm|title=EUROPA – EU treaties|website=Europa.eu|accessdate=19 Mayмамыр 2016}}</ref> Алғашында таза экономикалық одақ ретінде құрылған ұйым саяси одаққа айналды және атауының өзгеруі бұны аңғартты.<ref>{{Cite web|url=http://europa.eu/about-eu/basic-information/about/index_en.htm|title=EUROPA – The EU in brief|website=Europa.eu|accessdate=19 Mayмамыр 2016}}</ref>
 
1990-шы жылдардың басында Құрама Корольдіктің тәуелсіздік партиясы (UKIP) құрылды, бұл еуроскептиктердің саяси партиясы еді. 2004 жылы сайлау кезінде ол Еуропарламентте үшінші орынды иеленді, 2009 жылы екінші орынды және 2014 жылы бірінші орынды иеленді, жалпы дауыс санының 27,5 %-ы. Бұл жалпыға бірдей сайлауда 1910 жылдан бастап бірінші рет болған еді, ол кезде тағы бір, Лейбористік және Консервативтік партиядан басқа, партия ең үлкен дауыс үлесін алған жалпыұлттық сайлау еді.<ref>{{Cite web|title=10 key lessons from the European election results|url=http://www.theguardian.com/politics/2014/may/26/10-key-lessons-european-election-results|work=The Guardian|date=26 Mayмамыр 2014|accessdate=31 Mayмамыр 2014}}</ref>
 
== 2016 жылғы Референдум ==