II Мұрат: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
6-жол:
| Титулы = Османлы Сұлтандығының Сұлтаны
| Ту = Ottoman Flag.svg
| Басқарған кезеңі = [[14211446 жыл|14211446]]- — [[3 ақпан]] [[14441451 жыл|14441451]]
| Ізашары = [[III Мехмет]]
| Ізбасары = [[II Мехмет]]
| Титулы_2 = Османлы Сұлтандығының Сұлтаны
| Ту_2 = Ottoman Flag.svg
| Басқарған кезеңі_2 = [[144625 маусым]] [[1421 жыл|14461421]]-[[14511444 жыл|14511444]]
| Ізашары_2 = [[III Мехмет]]
| Ізбасары_2 = [[II Мехмет]]
| Діні = [[Ислам]]
| Туған күні = [[маусым]] [[1404 жыл|1404]]
| Туған жері = [[Амася (ил)|Амасья]],<br />[[Ұлы Османлы империясыМемлекеті|Османлы Сұлтандығы]]
| Қайтыс болған күні = 3.2.1451
| Қайтыс болған жері = [[Эдирне]],<br />[[Ұлы Османлы империясыМемлекеті|Османлы Сұлтандығы]]
| Жерленді = [[Бурса (қала)|Бұрса]]
| Әкесі = I Мехмет
| Анасы = Әмина қатын
| Жұбайы = Әлиме қатын<br />Жаңа қатын<br />Хюма қатын<br />Қадиша Халиме қатын<br />Мара қатын
| Балалары = '''Ұлдары''':<br />Ахмет шаһзада<br />Алаеддин шаһзада<br />[[II Мехмет]]<br />Орхан шаһзада<br />Хасан шаһзада<br />Ахмет шаһзада<br />'''Қыздары''':<br />Қадиша сұлтан<br />Фатима сұлтан<br />Шаһзада сұлтан<br />Ерхонду сұлтан
| Қолтаңбасы = Tughra of Murad II.JPG
}}
 
'''II Мұрат''' ({{lang-ota3|مراد ثاني|Murâd-ı sânî}}, {{lang-tr|İkinci Murat, Koca MuradSultan Murat}}; [[маусым]] [[1404 жыл]] — [[3 ақпан]] [[1451 жыл]]) — [[Османлы империясы|Ұлы Османлы МемлекетініңМемлекеті]]нің алтыншы6-шы билеушісі, қолбасшы<ref name="brit">{{cite web|author=[[Encyclopædia Britannica]].|datepublished=2010|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/397844/Murad-II|title=Murad II|lang=en|publisher=Encyclopædia Britannica Online|accessdate=2010-03-19|archiveurl=http://www.webcitation.org/64qRXI6S2|archivedate=2012-01-21}}</ref>.
 
==Өмірбаяны==
II Мұрат [[1404 жыл]]ы [[Амася (ил)|Амасьяда]] османлы билеушісі [[I Мехмет]]тің шаңырағында дүниеге келді.
 
===Билеген жылдары===
Әкесі [[I Мехмет]] қайтыс болғаннан кейін 17 жастағы Мұрат шаһзада таққа отырды. Билеген жылдарының басында II Мұрат Мұстафа шаһзада жалған есімді адаммен соғысуға мәжбүр болды. Ақыры, [[1422 жыл]]ы Бұрсаға жақын жерде II Мұрат әскері жалған Мұстафа әскерін ойсырата жеңді, ал өзін өлім жазасына кесті.
 
[[1422 жыл]]дың [[маусым]]ында сұлтан [[Ыстамбұл|Константинопольді]] қоршады, бірақ бұл қоршауды сәтсіз өтті. Флоты да, артилериясы да жоқ османлы әскері бәрі-бір византиялық елордаға [[28 тамыз]] [[1422 жыл]]ы шешуші шабуыл жасады. Бұл да шабуыл сәтсіз аяқталды, османлылар үлкен шығымға батты. Көп ұзамай II Мұрат бұл шабуыл аяқтауға мәжбүр болды, себебі шығыстағы түрік бейліктері — Айдын, Гермиян, Ментеше, Сарухан және Хамит төңкеріс жасады. Бұл төңкеріс тек [[1426 жыл]]ы ғана басылды. Қараман Бейлігінен басқа бүкіл түрік бейліктері қайтадан османлыларға өтті.
41-жол:
[[1441 жыл]]ы Османлы Сұлтандығына қарсы одаққа немістер, поляктар және албандар қосылды. [[1441 жыл|1441]]-[[1444 жыл|1444 жж.]] крест жорығында крестшілер [[1443 жыл]]ы [[Ниш]] пен [[София]] қалаларын, ал [[1444 жыл]]ы османлыларға қатты соққы берді. [[12 маусым]] [[1444 жыл]]ы II Мұрат [[Эдирне]] қаласында мажар патшасы III Владиславпен бітім шарт жазысты. Бұл келісім бойынша османлылар [[Мажарстан]]мен шекаралас серб жерлерінің тәуелсіздігін мойындады. Бұл жайттарға қапаланған II Мұрат тақты 12 жасар баласы [[II Мехмет]]ке тапсырды, ал өзі мемлекеттік істерден уақытша безді. Мұны пайдаланған мажарлар бітім шартты бұзып, [[Болгария]]ға басып кірді. Баласы II Мехмет бұйрығымен Мұрат османлылар әскерін басқарып, Варна шайқасында Янош Хуньяди бастаған әскерді талқандады.
 
[[Жаңа шерік]]тердің төңкерісі және [[Скандербег|Ескендір бейдің]] [[Албания]]дағы төңкерісі II Мұратты [[1446 жыл]]ы таққа қайтуға мәжбүрлетті. Бұдан кейін османлылар Мореяны жаулап, Албанияға басып кірді. [[1448 жыл]]дың [[қазан]]ында болған Косово шайқасында 50-мыңдық османлы әскері Янош Хуньяди бастаған крестшілерді талқандады. Бұл жеңіс османлыларға балқандық халықтарды өз қарамағында бірнеше ғасыр бойы ұстауын қамсыздандырды. [[1449 жыл]]ы және [[1450 жыл]]ы II Мұрат Албанияға жорықтар жасады, бірақ олар сәтсіз аяқталды. [[1451 жыл]]дың қысында II Мұрат сырқаттанып [[3 ақпан]] [[1451 жыл]]ы туған қаласы Эдирнеде[[Эдирне]]де қайтыс болды.
 
==Садрағзамдары==
{| class="wikitable" border="1" style="width:100%; text-align:center;"
|-
! width="5%" | №
! width="20%" | Есімі
! width="20%" | Қызмет атқарған мерзімі
! width="5%" | Қызмет атқарған уақыты
|-
| 9
| Шандарлы Ибраһим паша
| [[25 маусым]] [[1421 жыл]] — [[1429 жыл]]
| 8 жыл
|-
| 10
| Қожа Мехмет Низамуддин паша
| [[1429 жыл]] — [[1439 жыл]]
| 10 жыл
|-
| 11
| Шандарлы Халил паша
| [[1439 жыл]] — [[1444 жыл]]
| 10 жыл
|-
| —
| Шандарлы Халил паша
| [[1446 жыл]] — [[3 ақпан]] [[1451 жыл|1451]]
| 5 жыл
|}
 
==Дереккөздер==
Line 47 ⟶ 76:
 
==Сілтемелер==
* [[Османлы империясы|Ұлы Османлы Мемлекеті]]
* [[Османлы сұлтандарының тізімі]]
* [[Османлы әулеті]]
* [[Османлы әулетінің шежіресі]]
{{Османлы империясының сұлтандары}}
 
«https://kk.wikipedia.org/wiki/II_Мұрат» бетінен алынған