'''Дәуір''' – ғылымда негізгі үш мағынада орныққан ұғым:
# қандай да болмасын оқиғаның немесе процестің басталуы есептеле бастайтын уақыт сәті. Дәуір ұғымы бұл мағынада [[астрономия|астрономияда]] қолданылады. Мұндағы «дәуір » әр текті периодты аспан құбылыстарына бақылау жасағанда уақыт санау басталатын мезгіл сәтін, я қандай да болмасын бақыланушы аспан шамшырағының қайсыбір нақты күйі үшін уақыт сәтін білдіреді. «Дәуір» терминінің соңғы мағынасы ежелгі [[астрономия|астрономияда]], әсіресе, [[астрология|астрологияда]] қолданылған;
# қандай да бір құбылыстың өмір сүруіндегі немесе қандай да бір процестің дамуындағы басқа уақыт интервалынан сапалық тұрғыдан өзгеше уақыт интервалы. «Дәуір» ұғымының бұл мағынасы [[геология|геологияда]] анағұрлым қатаң түрде пайдаланылады. Мұнда негізгі уақыт көрсеткіші тау жыныстары түзілетін аралықтағы мезгіл сәті болып табылады. [[Геология|Геологияда]] мұндай интервалдар төмендегідей өрбу сатылары арқылы беріледі. Ең үлкен интервал «заман», яғни эра ([[латын|лат]]. аera – бастапқы сан) ұғымы арқылы анықталады. Бұл – геол.геологиялық топты құрайтын тау жыныстарының геол.геологиялық түзілу мерзімі. Мысалы, [[палеозой]], [[мезозой]], [[кайнозой]]. Әрбір заман геол.геологиялық жүйені құрайтын тау жыныстарының геол.геологиялық түзілу мерзімін білдіретін кезеңдерге бөлінеді. Мысалы, [[палеозой]] заманы кембриялық, ордовик, силурийлік, девондық, тас көмір және перьмдік кезеңдерді қамтиды. Дәуір деп бұл тұста геол.геологиялық бөлімді құрайтын тау жыныстарының геол.геологиялық түзілу мерзімі ұғынылады;
# гуманитарлық ғылымдар мен философияда (жекелей алғанда, тарих философиясында) дәуір ұғымы [[астрономия]] мен геологиядағыдай нақты мағынада қолданылмайды. Мұнда да дәуір деп басқа тарихи уақыт интервалдарынан сапалық жағынан өзгеше бір уақыт интервалы түсініледі. «дәуір Дәуір» ұғымын осы мағынада тарихи процеске қолдану адамзат дүниетанымындағы уақыт категориясын жіктеудің арқасында мүмкін болды. Мұндай мүмкіндік [[Жаңа дәуір|Жаңа дәуірде]] ғана пайда болды. Сол кезде тарих ғылымы мен тарих философиясы алдында өзекті мәселелердің бірі ретінде тарихи процестерді кезеңдерге бөлу міндеті қойылды. Бұл тұрғыдан қазіргі ғылым адамзат тарихын жіктеуде дәуір ұғымын кеңінен пайдаланады. Мысалы, ежелгі дәуір ([[Рим империясы]] құлағанға дейінгі кезең, 5V ғ-дыңғасырдыңдың 2-жартысына дейін), орта ғасырлар (5V ғ-данғасырдан 17XVII ғ-дыңғасырдың ортасына дейін), жаңа дәуір (17XVII ғ-дыңғасырдың ортасынан бастап). Адамзат тарихын дәуірге бөлудің жалпылама үлгілерінің бірі ретінде қабылданған бұл 3 уақыт интервалы анықталғанға дейінгі процесс ұзаққа созылған болатын. Адамзат қоғамының дамуын әр түрлі кезеңдеулер (мыс., [[Карл Маркс|К.Маркс]] мұрасында олар жетіге жуық) ұсынылды, бірақ қалай болғанда да тарихи интервалдарды ешкім де арнайы дәуір деп атамады. 18XVIII ғ-данғасырдан бастап «дәуір рухы», «замана рухы», «бұл тұтас дәуірді құрады», «бұл жаңа дәуірдің бастамасы еді» деген тәрізді ұғымдар пайда болды. Олардың белгілі бір тұжырымдамалық мағынасы болмады, тіпті олар күні бүгінге дейін жоқаласыжоқ. <ref>“Қазақ Энциклопедиясы”, 5-том</ref>
