Абай ауданы (Абай облысы): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш →‎Географиясы: безендіру
ш →‎Географиясы: clean up, replaced: Бүркіт (құс) → Бүркіт using AWB
31-жол:
 
==Географиясы==
Абай ауданы [[1993 жыл]]дан [[Қазақстан|Қазақстан Республикасы]] Президентінің Жарлығымен [[Абыралы ауданы]] болып, ол [[1997 жыл]]ы таратылды да, бұрынғы атауымен қайта аталды. Жер аумағы — 20 093 км². Тұрғыны — 15,4 мың адам, орташа тығыздығы 1 км²-ге шамамен 1,3 адамнан келеді (2015). Аудан орталығы — Қарауыл ауылы. Абай ауданының жері ойлы-қырлы болып келеді. Оңтүстік-батысын [[Ханшыңғыс]] (1152 м) және [[Шыңғыстау]] (1077 м), шығысын [[Дегелең]], [[Ордатас]], батысын [[Дос таулары|Дос]], [[Мыржық таулары|Мыржық]] таулары алып жатыр. Кен байлықтарынан [[мәрмәр]], [[гранит]], [[қиыршықтас]], [[құм]], т.б. өндіріледі. Климаты континенттік, қысы суық, жазы ыстық, құрғақ. Орташа ауа температурасы қаңтарда — 15,5°С, шілдеде — 20,5°С. Жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері — 250–350 мм. Аудан аумағынан [[Шаған (өзен, Шығыс Қазақстан облысы)|Шаған]], [[Ащысу өзені (Шығыс Қазақстан облысы)|Ащысу]], [[Бөкенші (өзен)|Бөкенші]] өзендері ағып өтеді. Жазда құрғап қалатын ұсақ өзендер мен жылғалар, ащы және [[сор]] көлдер көп. Жері қоңыр және сортаң топырақты келеді. Өсімдіктерден далалық өңірде селеу, бетеге, жусан, ши, таулы өңірлерде терек, қайың, өзен бойларында тал, [[қарақат]], мойыл өседі. Жануарлардан арқар, елік, қасқыр, түлкі, ор қоян, [[қарсақ]], [[борсық]], күзен, [[Тиіндер|тиін]], сарышұнақ; құстардан дуадақ, құр, бұлдырық, бөдене, тырна, қаз, [[үйрек]], [[Бүркіт (құс)|бүркіт]], т.б. мекендейді. Ауыл шаруашылығынана пайдаланатын жер аумағы — 3271,2 мың га (2006), оның ішінде егістік жері — 66,6 мың га, шабындық — 61,4 мың га, жайылым — 3141,1 мың га (2001). Тұрғындары облыс орталығы Өскемен қаласымен және көрші аудандармен автомобиль жолдары арқылы қатынайды. Ауданда [[Абай Құнанбайұлы]] пен [[Мұхтар Омарханұлы Әуезов|М.О. Әуезов]]тің мұражайлары, [[Жидебай]] қорығы, Сарыкөл, [[Қоңыр әулие үңгірі|Қоңыр әулие]] үңгірлері, [[Еңлік-Кебек ескерткіші|Еңлік-Кебек зираты]], т.б. тарихи орындар мен туристік маңызы бар көрікті жерлер бар.
 
==Дереккөздер==