Керей хан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
38-жол:
| Ізашары_4 =
| Ізбасары_4 =
| туғанТуған күні = 1425
| Туған жері =
 
| туған жері = Қазақстан
| Қайтыс болған күні = 1473
| Қайтыс болған жері = [[Қыпшақ даласы|Дешті Қыпшақ]]
Line 56 ⟶ 55:
| Марапаттары =
}}
'''Керей хан''' ''Кирай'', ''Гирей'' (туған, өлген жылы белгісіз – 1473) – [[Қазақ хандығы]]ның негізін қалаушы ұлы екі тарихи тұлғаның бірі, алғашқы қазақ ханы. [[Ақ Орда (мемлекет)|Ақ Орда]]ның ханы [[Ұрыс хан|[Ұрыстың]] ұрпағы. Ұрыс ханнан Тоқтақия, одан Болат, одан Керей хан тараған.<ref>Тарихи тұлғалар. Танымдық - көпшілік басылым. Мектеп жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған. Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – Алматы. “Алматыкітап баспасы”, 2009 ISBN 978-601-01-0268-2</ref>
 
== Басқаруы ==
Line 74 ⟶ 73:
 
== Дерeктерде кездесуі ==
Керей хан есімі тарихи деректерде соңғы рет [[1472]]—[[1473|73]]  [[Сырдария]] жағасындағы қалалар үшін [[Моғолстан]] ханы [[Жүніс хан|Жүністің]] ордасына Бұрыш сұлтанның шабуыл жасаған кездерінде айтылады.
 
Тарихи материалдарда Керей ханның хандық билікті ұлы [[Бұрындық хан|Бұрындыққа]] бергені туралы, Керей ханның [[Өзбек ұлысы]]н басқарған кезеңі, оның тағдыры қай уақытта, қандай жағдайларда қаза болғаны туралы нақты мәліметтер көрсетілмеген. Керей хан [[1472]]—[[1473|73]] жылдары оқиғалардан кейін қайтыс болған деп есептеледі.
Line 82 ⟶ 81:
 
Биліктің Орыс хан тұқымдарының қолына өтуі де "''Көшпелі өзбектер мемлекетіндегі''" саяси жағдайды өзгерткен жоқ. Дегенмен, бұл оқиға "''Көшпелі өзбектер мемлекеті''" атының Дешті-Қыпшақ болып өзгеруіне ықпал етті. Бір кездері Моғолстанға қоныс аударған адамдар Өзбек ұлысында "қазақтар" деп атала бастады және бұл атау бүкіл хандыққа тарай бастады. Билік үшін күресе келе, Жәнібек хан мен оның үзеңгілестері қазақтардың бірігуі мен Қазақ хандығының құрылуына үлес қосты.XV ғасырдың орта шенінде ежелден Жетісу өңірін мекендеген түркі тайпалары бір этникалық топқа біріге келе, қазақ халқын құрады. [[Жәнібек хан]] мен Керей хан [[Жетісу]] өңірі, [[Шу]] мен [[Талас]] өзендерінің бойын мекендеген қазақтардың басын қосуда көп еңбек сіңірді. Бұл мақсатпен олар өзара қырқысуларды басып, ірі феодалдарды маңайына топтастырды.Жәнібек ханның Дешті-Қыпшаққа оралғаннан кейін билігін күшейткені туралы, өмірінің соңғы жылдары мен өлімі туралы деректер жоқ. Оның есімі тарихи деректерде соңғы рет [[1473]] жылы кездеседі. Бұдан кейінгі жылдары Керей хан туралы ғана айтылған. Жәнібек хан жиі болатын шайқастардың бірінде қаза тапқан деп болжауға болады. Сақталып қалған халық аңыздары мен өлеңдерінде Жәнібек ханды Әз Жәнібек деп атаған.<ref>Тараз Энциклопедиясы</ref>
 
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
 
== Әдебиеттер ==
Line 88 ⟶ 90:
* Султанов Т.И., Поднятые на белой кошме. Потомки Чингиз-хана. А., [[2001]];
* Елеуұлы М., Шу өңірі: аңыз бен тарих ҚазМУ хабаршысы. Тарих сериясы. ғ3.
 
== Дереккөздер ==
<references/>
 
== Сыртқы сілтемелер ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Керей_хан» бетінен алынған