Ферменттер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Arystanbek (талқылау | үлесі) ш 176.223.102.254 (т) өңдемелерінен 176.223.102.251 соңғы нұсқасына қайтарды |
|||
8-жол:
# изомеразалар,
# лигазалар.
Оксидоредуктазалар –электерондарың тасымалын катализдейді, тотығу-тотықсыздану реакциялары. Мысалы: каталаза ферменті. Тотығу Н (электрондары) субстарттан алып тастайды, ал тотықсаздану кезінде Н (электронын) акцепторға қосады.
Трансферазалар – функциональды топтардың және молекулалық қалдықтарын бір қосылыстан екіншіқосылысқа тасымалдайды. Мысалы: фосфотарнсферазалар, аминотрансферазалар, гликозилтрансферазалар. Амидазалар амид қышқылдарының гидролизін жеделдетеді.
Гидролазалар – гидролитикалық ыдырау реакцияларын жылдамдатады. Күрделі эфирлі, пептидткі және гликозидті байланыстарды ыдыратады. Пепсин, мальтаза, амилаза, липопротеиназа және т.б. ферменттер.
Лиазалар – молекулалар арасындағы химиялық байланыстарды гидролиз реакциясыз катализдейді,бір өнімнің ішінде қос байланысты түзеді. Субстратты ыдыратады және жаңа өнімді синтездейді.
Изомеразалар – бір субстрат молекуласының құрылымдық немесе кеңістіктік өзгерістерді катализдейді, изомерлі формалар түзіледі.
Лигазалар – синтез раекцияларын жылдамдатады, энергияңа бай байланыстарды ыдыратады. Оргикалық заттарды синтездеуге қатысады, энергия жұмсалады.
Ферменттер құрылыс бойынша: біркомпонентті және екікомпонентті бөліп бөлінеді.
Біркомпонентті фермент тек нәруыздан құралады, ал екікомпонентті фермент нәруызды және нәруызды емес бөліктер кіреді. Нәруызды бөлікті апофермент деп атайды, ал нәруызды емес бөлікті кофермент деп атайды. Коферменттердің рөлін: В1,В2,В5,В6 және т.б. витаминдер ойнай алады.
Ферменттер жасушаларда синтезделіп, биохимиялық реакцияларға қатысатын ақуыздық табиғаттағы биокатализатор болып табылады. Фермент немесе энзим (лат. fermentum – ашу; грек. en – ішінде, zim – ашытқы; 19 ғ. Ван Гельмонт ұсынған) алғашқыда ашыту үдерістерінде анықталған зат. Энзимология, ферментология – ферменттерді зерттейтін ғылым саласы. Ол басқа ғылымдармен: биология, генетика, фармакология, химиямен тығыз байланысты. Ферменттердің қызметі туралы алғашқы ғылыми еңбекті Кирхгофф (1814) жариялады. Кейін ашу үдерісі ашытқы жасушаларында ғана өтеді деген ұйғарым жасаған Л. Пастерге (1871), Либих ферменттер жасушалардың өмір сүруіндегі пайда болған өнім, ол жасушада да, олардан бөлек те қызмет атқарады деген қарсы пікір білдірді. Либихтің ғылыми көзқарасы М. Манассейна (1871), Бухнер (1897) зерттеулерінде эксперимент жүзінде дәлелденді. Жасушаларда синтезделген ферменттер өзіне тән арнайы қызметтерін организмнің барлық мүшелерінде атқарады. Ферменттік қасиет, негізінен глобулалық құрылымдағы ақуыздарға тән екені белгілі. Бірақ, қазіргі кезде кейбір фибриллалық ақуыздар да (актин, миозин) катализдік белсенділік көрсететіні анықталды.
| |||