Аббас әулеті: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Mattixkz (т) өңдемелерінен Мұхамеджан Амангелді соңғы нұсқасына қайтарды
ш →‎top: clean up, replaced: Бағдад → Бағдат (4) using AWB
20-жол:
|image_map = Abbasids850.png
|image_map_caption = Аббасилер халифатының шаорықтау шегі.
|capital = [[Куфа]]<br/><small>(750–762)</small><br/>[[Әр-Раққа]]<br/><small>(796–809)</small><br/>[[Самарра]]<br/><small>(836–892)</small><br/>[[БағдадБағдат]]<br/><small>(762–796)<br>(809-836)<br>(892-1258)</small>
|common_languages = Ресми тілі:<br>[[Араб тілі|Араб]]<br>Жергілікті тілдер:<br>[[Арамей тілі|Арамей]], [[Армян тілі|Армян]], [[Бербер тілі|Бербер]], [[Копт тілі|Копт]], [[Грузин тілі|Грузин]], [[Грек тілі|Грек]], [[Иврит]], [[Орта парсы тілі|Орта парсы]], [[Түрік тілі|Оғыз-Түрік]],<ref>http://www.tarihimiz.net/v3/Haberler/Tarih/Abbasiler-devrinde-turklerin-etkinligi-ve-hizmetleri.html {{tr icon}} Abbasiler devrinde türklerin etkinliği ve hizmetleri</ref><ref>http://www.genbilim.com/content/view/4930/190/ {{tr icon}} Abbasiler</ref> [[Күрд тілі|Күрд]]<ref>http://lalishduhok.org/lalish/26/E/L%2026%20E%20_%202.pdf</ref>
|religion = [[Әһл әс-Сунна]]
38-жол:
}}
 
'''Аббас әулеті''' (الخلافة العباسية;''al-Khilāfah al-‘Abbāsīyyah'') -[[Хилафат|Араб халифатын]] билеген әулет ([[749]]-[[1258]]). [[Мұхаммед|Мұхаммед пайғамбардың]] {{Салауат}} немере ағасы [[Аббас|Аббас бин Абдуль-Мутталиб]]тен тараған. [[Мұхаммед ибн Әли]]дің ұлы [[Ибраһим ибн Мұхаммед|Ибраһим]] жіберген өкіл [[Әбу Муслим]] бастаған [[Шииттер|шииттік қозғалыс]] [[Умәйя әулеті]]н тақтан тайдырған соң, Аббас әулеті [[үкімет]] басына келген. Аббас әулетінің алғашқы [[халифа]]сы [[Әс-Cаффах|Әбу әл-Аббас әс-Саффах]] (750-754) болды. 762 жылы Аббас әулетінің астанасы Шамнан ([[Дамаск]]) [[БағдадБағдат]]қа ауыстырылды. Аббас әулетінің мемлекеті әдебиеттерде, кейде «[[БағдадБағдат халифаты]]» деп те аталады. [[Сурет:Wilayah Abbasiyyah semasa khalifah Harun al-Rashid.jpg|thumb|[[Һарун әр-Рашид]] кезіндегі Аббас әулетінің иелігі]] Ол «[[Исламның алтын ғасыры|Мұсылман ренессансы]]» дәуірінде мәдениеті, ғылымы, [[Араб әдебиеті|әдебиеті]], [[Ислам философиясы|философия]]сы, [[математика]]сы,[[география]]сы, [[сауда]]сы, т.б. әлемдік дамудың алдыңғы қатарындағы мемлекет болды. Бұл [[халифат]] төңірегіндегі көптеген халық өкілдері оған өзіндік үлестерін қосып отырды. [[Ежелгі Шығыс]], [[Ежелгі Грекия|Грек]], [[Рим империясы|Рим]] өркениетінің жетістіктеріне сүйенген араб мәдениеті [[Еуропа]] елдерінің дамуына көмектесті. Аббас әулеті арасынан [[һарун әр-Рашид]] (786-809), [[Мамун]] (813-833), [[әл-Муғтасим]] (833-842) қызметтері айрықша аталды. Кейін [[8 ғ.|VIII ғ.]]-дың ортасында мемлекет бірлігі әлсіреді. Әр аймақта Аббас тұқымдары немесе жергілікті билеуші топтар билік жүргізе бастады. [[10 ғ.|X ғасырда]] [[Буи әулеті|буилер]], одан [[Селжұқ әулеті|селжұқтар]] Аббас әулетін ығыстырыл шығарды да, олар тек діни істерге ғана араласатын болды. [[1258]] жылы [[Хұлағу]] хан бастаған [[моңғол]]дар [[БағдадБағдат]]ты басып алып, Аббас әулетін жойды. Тірі қалған әл-Мустансирге [[Мысыр]] [[Бейбарыс|сұлтаны Бейбарыс]] 1261 ж. [[әл-Қаһира]]да [[халифа]] атағын берген. [[1517]] жылы [[Түріктер|түрік]] сұлтаны [[Селим I]] халифаны [[Ыстамбұл]]ға көшіріп, кейін [[халифа]] атағы түрік сұлтандарына өтті.<ref>Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1</ref>
 
== Дереккөздер ==