|
[[Сурет:Sodium.svg|thumb|right|100px|Натрий ''Na'']]
'''Натрий'''(Natrіum), Na – элементтердің периодтық жүйесінің І тобындағы химиялық элемент, атомдық нейтрондары 11, атомдық моллекулласы 22,98977; сілтілік металдарға жатады. Табиғатта тұрақты бір [[изотоп|изотопы]] (23Na) бар. '''Натрий'''-ды алғаш 1807 жылы ағылшын химигі [[Г.Дэви]] (1778 – 1829) күйдіргіш натрийды (NaOH) электролиздеу арқылы бөліп алған. Жер қыртысындағы орташа массалық мөлшері 2,64%. Маңызды минералдары: галит (тас тұзы) – NaCl,[[ мирабилит]] (глаубер тұзы) – Na2SO410H2ONa2SO410H2O, чили селитрасы – NaNO3, криолит – Na3AlF6, трона – NaHCO3Na2CO32H2ONaHCO3Na2CO32H2O. '''Натрий''' жұмсақ, күмістей ақ металл, тығыздығы 0,968 г/см3, балқу t 97,83С83С, қайнау t 882,9С9С. Тотығу дәрежесі +1. Қатты '''Натрий''' ауада тез тотығады, сұйық күйінде тұтанады. Сумен өте күшті, оттек, фтор, хлор, күкіртпен белсенді, 200С200С-та сутекпен, 800 – 900С900С-та көміртекпен әрекеттеседі. '''Натрий'''-ды парафин мен трансформатор май қоспасында, ылғал және оттектен тазартылған бензин немесе керосинде, аргон немесе азот атмосферасында, сондай-ақ, дәнекерленген шыны ампулада сақтайды. Натрий хлоридіне CaCl2, BaCl2, т.б. қосылған немесе натрий гидроксидіне Na2CO3 қосылған (қоспалар NaCl-дың балқу температурасын төмендету үшін қосылады) балқымаларды электролиздеу арқылы алады. '''Натрий''' Na2O2, [[натрийорганик | натрийорганикалық]] қосылыстар, NaH алуда, Tі, Zr, Ta өндірісінде тотықсыздандырғыш, бутадиенді [[каучук]] синтезінде [[катализатор]] ретінде, ядролық реакторларда, т.б. қолданылады.
{{Менделеевтін периодтык кестесі}}
<ref> Қазақ энциклопедиясы, 7 том </ref>
|
