Салмақсыздық: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
1-жол:
'''Салмақсыздық''' — [[гравитация]]лық тартылыс өрісіндегі [[механика]]лық жүйенің бөліктері бір-біріне қысым түсірмейтін және бірін-бірі [[деформация]]ламайтын күй. [[Механика]]лық жүйе үш шарт орындалғанда: 1) жүйеге [[гравитация]]лық өрістен өзге сыртқы күш әсер етпегенде; 2) кеңістіктің жүйе орналасқан бөлігінде [[гравитация]]лық өріс біртекті болғанда; 3) жүйе тек ілгерілемелі қозғалыста болғанда ғана салмақсыздық күйінде бола алады. Вертикал бағытта қозғалатын лифт ішіндегі массасы m дененің қозғалыс теңдеуі [[Ньютон]]ның екінші заңы бойынша ma=Fa+R болады. Мұндағы Fa=mg — [[ауырлық күші]], R — денеге әсер етуші [[реакция күші]]. Оның шамасы дененің салмағына (P) тең, бағыты қарама-қ: R=P. Сондықтан қозғалыс теңдеуі ma=FaP болады, ал дененің салмағы P = m(g – a) өрнегімен анықталады. Егер дене тыныштық күйде немесе бірқалыпты қозғалыста болса, онда a=0, дененің салмағы ауырлық күшіне тең: P=mg. Егер дене a=g үдеумен тік төмен қозғалса, онда P=m(ga)=0, яғни дене салмақсыздық күйінде болады. ЖЖС [[орбита]]да еркін ұшқанда, онда орналасқан денелер салмақсыздық күйде болады. салмақсыздық жағдайы тірі [[организм]]дердің өмір сүру ортасындағы жағдайдан өзгеше болғандықтан, организмде қайтымсыз зиянды өзгерістер пайда болуы мүмкін. Сондықтан ұзақ уақыт ұшатын [[ғарыш]] [[кеме]]лерінде жасанды ауырлық күшін тудыру мүмкіндіктері қарастырылу керек. Салмақсыздық күйі [[Жер]] бетінде орындалмайтын кейбір күрделі [[технология]]лық процестерді жүзеге асыруға мүмкіндік береді.<br />
https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B0%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%8B%D0%B7%D0%B4%D1%8B%D2%9B&action=submit#Адам ағзасына әсері<br />
Жердің гравитация жағдайынан салмақсыздық жағдайына өту кезінде (бірінші кезекте - орбитада ғарыш аппаратын шығу кезінде), ғарышкерлердің көпшілігі ғарыш бейімдеу синдромы деп аталатын организмнің реакциясы, байқалады.Ұзақ мерзімде (бір аптадан астам)нөлдік гравитациялық кеңістікте болған адамның ағзасында жағымсыз белгілі бір өзгерістер тудыруы бастайды.<br />
Салмақсыздықтың бірінші және ең айқын әсері - бұлшықет қарқынды атрофиясы: бұлшықет шын мәнінде организмнің барлық физикалық сипаттамаларын құлауының нәтижесінде, адам қызметі алынып тасталады. Сонымен қатар, салдарынан бұлшықет тінінің белсенділігінің күрт төмендеуіне ағзаның оттегі шығынын азайту, сондай-ақ артық жатқан гемоглобин оның синтез (гемоглобин), сүйек кемігінің қызметін азайтуы мүмкін.<brҚозғалыстың />шектеуінен сүйектегі форфор айналымы бұзылып, күші азаяды.
ұзақ мерзімде (бір аптадан астам)нөлдік гравитациялық кеңістікте болған адамның ағзасында жағымсыз белгілі бір өзгерістер тудыруы бастайды.<br />
Салмақсыздықтың бірінші және ең айқын әсері - бұлшықет қарқынды атрофиясы: бұлшықет шын мәнінде организмнің барлық физикалық сипаттамаларын құлауының нәтижесінде, адам қызметі алынып тасталады. Сонымен қатар, салдарынан бұлшықет тінінің белсенділігінің күрт төмендеуіне ағзаның оттегі шығынын азайту, сондай-ақ артық жатқан гемоглобин оның синтез (гемоглобин), сүйек кемігінің қызметін азайтуы мүмкін.<br />
Қозғалыстың шектеуінен сүйектегі форфор айналымы бұзылып, күші азаяды.
<ref> Қазақ энциклопедиясы, 7 - том </ref>