Іле жорғаторғайы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Жаңа бетте: Іле жорға торғайы - Podoces panderi ilensis Таралу аймағы шағын әрі оңашаланған жорға торғай түршесі, Қазақ...
 
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[Сурет:Turkestan Ground-Jay.jpg|thumb]]'''Іле жорға торғайы''' [[Podoces panderі іlensіs|(Podoces panderі іlensіs)]] – торғайтәрізділер отряды, қарға тұқымдасына жататын жорға торғайдың бір түршесі. Қазақстанда тек Оңт. [[Балқаш]] өңірінде, негізінен [[Сарыесік]] – [[Атырау]] (Іле мен Қаратал өз-дерінің аралығында), бірен-сараны [[Тауқұм]], [[Лөкқұм]] және [[Қосшағыл|Қосшағылда]] кездеседі. [[Сайрауық|Сайрауықтан]] көп үлкен емес, салм. 80 – 100 г. Басы мен жоны көкшіл сұр, бауыры солғын қызғылт, құйрығы қара. Алқымында, қанатында қара дақтары бар. Ұшқанда тамағындағы және қанатындағы ақ дақтар анық көрінеді. Нашар ұшатын болғандықтан, негізінен жерде тіршілік етеді. [[Сексеуіл]] сирек өскен құмды шөлдерді мекендейді. Отырықшы құс. Ақпанның соңында аталығы мен аналығы бірігіп, [[сауысқан|сауысқанның]] ұясына ұқсас қақпақты ұя жасап, онда 3 – 6 жұмыртқа салады. Оларды аналығы 18 – 20 күндей шайқайды, ұядан ұшқан балапандарын сонша күн аталығы мен аналығы бірігіп қоректендіреді. Жәндіктермен ([[өрмекші]], [[қыршаян|қыршаяны]], т.б.), кейде кесіртке мен кесірттерді де жейді. Ал қыстағы қорегі – өсімдік тұқымдары. І. ж. т-лар – өте сирек кездесетін құс. 1982 ж. Оңт. Балқаш өңірінде Қарадон сайындағы тоғайдан 15, Шыңгелді – Хақ сайындағы тоғайдан 30 ұясы табылғаны туралы дерек қана бар. Жылдан жылға саны азаюда, Оңт. Балқаштың эндемигі, қорғауға алынып, Қазақстанның және Алматы обл-ның [[Қызыл кітап|“Қызыл кітабына”]] енгізілген.
Іле жорға торғайы - Podoces panderi ilensis
<ref>Қазақ Энциклопедиясы, 9 том</ref>
Таралу аймағы шағын әрі оңашаланған жорға торғай түршесі, Қазақстан әндемигі. Оңтустік Балқаш өңірінің шөлдерінде, негізінен Балқаш көліне құятын Іле мен Қаратал өзендерінің аралығында кездеседі. Сирек сексеуіл өскен құмды шөлдерді мекендейді. Саны толық анықталмаған, бірақ кейбір жылдары ол күрт өзгеріске ұшырайтыны белгілі. Мекендеуге өте қолайлы жерлерде 5x3 шақырым аймақта 13-ке дейін ұя есепке алынды. Түршеге нақты қауып - сексеуіл тоғайын кесу және ол мекендейтін жерлерді өзгерту. Балқаш өңірі қорығын құруды тездетү қажет.
 
[[Санат:Зоология]]
==Пайдаланылған cілтемелер==
[[Санат:Қазақстанның Қызыл кітабына енген жануарлар]]
Әдеб.: Красная книга Казахстана, 3 изд., А., 1996; Алматы облысының “Қызыл кітабы”, А., 2006.
І. Қайым
<references/>
 
==[[Санат:Зоология Тарих]]==
 
{{stub}}
{{wikify}}