Әлімұлы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Қостым
Тег: VisualEditor Mobile edit Mobile web edit
9-жол:
* Ұланақ ([[Қаракесек (Әлімұлы)|Қаракесек]]),
* Тегінболат ([[Қарасақал]]),
* Тойқожаны (<nowiki>[[Ақ кете]]</nowiki>) жатқызады<ref>芦覛邪蟹邪覜 «Қазақ Совет小芯胁械褌 энциклопедиясы»褝薪褑懈泻谢芯锌械写懈褟褋褘禄 (12 томдық褌芯屑写褘覜), Алматы袗谢屑邪褌褘, 1972 鈥� 1978; </ref>. Мұны тарихшылар С.Толыбеков, Х.Маданов, зерттеуші қаласы Салғараұлы, шежіреші Ө.Ахметов те қостайды.
 
Әлімұлының тармағы алтау болғанымен енші алып, ұранға шыққаны – төртеу. Олар:
17-жол:
* Айнық.
 
Әлімұлының сан жағынан көбі – [[Шекті]] мен [[Төртқара]]. Әлімұлының үлкені болып есептелетін шектіні Ә.Қоңыратбаев, О.Смирнова секілді [[ғалым]]дар [[Бұлғар қыпшақтары]]мен байланыстырады. «Диуани лұғат ит-түрк» шығармасында Шу өзенінің бойындағы чекл тайпасы аталады. Ал Әлімұлы бірлестігіне жатқызылатын шөмекей, қаракесек, кетелердің Батыс Түрік қағандығының құрамында болғаны белгілі. Осындай жорамалдардың бәрі Әлімұлы тайпасының тарихын тереңге сілтейді. Әлімұлы Ырғыз өзенінің бойынан Қаратауға дейін көшіп барып, Сырдарияның төменгі ағысындағы Қуаңдария, Жаңадария, Қарақұмдық салаларын, Құлақшы, Барбы-Қайрақты көлдерінің төңірегін жаз жайлап, қыс қыстаған<ref>芦覛邪蟹邪覜 «Қазақ訖写械斜懈械褌褨禄 әдебиеті» энциклопедиясы褝薪褑懈泻谢芯锌械写懈褟褋褘, Алматы袗谢屑邪褌褘, 2001; </ref>.
 
Әлімұлы бірлестігіне кірген рулардың кейбір бөліктері Каспий теңізінің солтүстік алқабын, Жем, Темір, Сағыз, Ойыл, Қобда, Жайық өзендеріне дейін жайлап, Арал теңізінің атырабын, Мұғаджар тауының бө貉傂笛�褨薪, 小褘褉写邪褉懈褟薪褘遥 褌萤屑. 邪覔褘褋褘薪写邪覔褘 萤谢泻械谢械褉写褨 覜褘褋褌邪覔邪薪. 1730 鈥� 43 卸褘谢覔邪 写械泄褨薪 訕谢褨屑冶谢褘 褌邪泄锌邪褋褘薪褘遥 斜褨谢褨泻褌褨 邪写邪屑写邪褉褘 褌訖褍械谢褋褨蟹写褨泻褌褨 覜芯谢写邪薪 斜械褉屑械泄屑褨蟹 写械锌 訕斜褨谢覜邪泄褘褉 褏邪薪覔邪 覜邪褉褋褘 斜芯谢覔邪薪. [[袘邪覜褌褘斜邪泄 斜邪褌褘褉]] 屑械薪 小褘褉谢褘斜邪泄 斜懈 写械 泻萤锌泻械 写械泄褨薪 泻械谢褨褋褨屑褨薪 斜械褉屑械泄 卸爷褉褋械 写械, 械谢 褨褉谐械褋褨薪褨遥 褋萤谐褨谢屑械褍褨薪 泻萤蟹写械锌 褏邪谢褘覜覜邪 斜邪褋褍 邪泄褌褘锌, 褏邪薪 冶褋褘薪褘褋褘薪 覜芯谢写邪褍覔邪 泻萤薪写褨褉谐械薪. 1815 卸. [[覛芯覜邪薪 褏邪薪褘 袦冶褏邪屑械写-袪邪覜褘屑]] 訕谢褨屑冶谢褘 褌邪泄锌邪褋褘薪 覜芯谢 邪褋褌褘薪邪 覜邪褉邪褌锌邪覜 斜芯谢写褘. 袝泻褨薪褕褨 卸邪覔褘薪邪薪 袪械褋械泄 屑械薪 [[啸懈褍邪]] 覜褘褋褌褘. 耶褕 卸邪覜褌褘 械蟹谐褨谐械 褕褘写邪屑邪覔邪薪 訕谢褨屑冶谢褘 褌訖褍械谢褋褨蟹写褨泻 泻爷褉械褋褨薪 斜邪褋褌邪写褘. 袘冶谢 [[袞邪薪覜芯卸邪 斜邪褌褘褉]] 斜邪褋褌邪覔邪薪 泻萤褌械褉褨谢褨褋泻械 冶谢邪褋褌褘. 訕谢褨屑冶谢褘 褌邪泄锌邪褋褘薪邪薪 袞邪谢邪遥褌萤褋 斜邪一邪写爷褉 屑械薪 [[訕泄褌械泻械 斜懈|訕泄褌械泻械 斜懈写械薪]] 斜邪褋褌邪锌 邪谢褌褘 邪谢邪褕覜邪 斜械谢谐褨谢褨 楔械泻褌褨 [[袦萤遥泻械 斜懈]], 袝褋械褌, 袣萤褌褨斜邪褉, 訕褍谢懈械 覛冶谢斜邪褌褘褉, 小邪褉褌邪泄 斜邪褌褘褉, 袞械褌械褋 斜懈, 野褉邪薪覔邪 褕褘覜覜邪薪 袘邪覜褌褘斜邪泄, 袞褘谢覜褘邪屑邪薪 袨褌褘薪褕褘冶谢褘, 覛冶谢斜邪褉邪覜, 袞邪薪覔芯卸邪, 袗覜褌邪薪, 袗谢褌邪泄, 袗褉邪谢 斜邪褌褘褉谢邪褉, 覜邪褉邪褋邪覜邪谢 袝褉褨屑斜械褌 邪覜褘薪, 袧冶褉褌褍覔邪薪 卸褘褉邪褍, 袞械褌械褋 褕械褕械薪, 訕卸褨斜邪泄, 小芯锌邪覜, 袦褘褉蟹邪覔冶谢, 褌.斜. 斜懈谢械褉 褕褘覜覜邪薪.<ref>芦袦邪遥覔褘褋褌邪褍禄 褝薪褑懈泻谢芯锌械写懈褟褋褘薪邪, 袣芯屑锌褜褞褌械褉谢褨泻-斜邪褋锌邪 芯褉褌邪谢褘覔褘, 2007 </ref>
Әлімұлы бірлестігіне кірген рулардың кейбір бөліктері Каспий теңізінің солтүстік алқабын, Жем, Темір, Сағыз, Ойыл, Қобда, Жайық өзендеріне дейін жайлап, Арал теңізінің атырабын, Мұғаджар тауының бөктерін, Сырдарияның төм. ағысындағы өлкелерді қыстаған. 1730 – 43 жылға дейін Әлімұлы тайпасының білікті адамдары тәуелсіздікті қолдан бермейміз деп Әбілқайыр ханға қарсы болған. [[Бақтыбай батыр]] мен Сырлыбай би де көпке дейін келісімін бермей жүрсе де, ел іргесінің сөгілмеуін көздеп халыққа басу айтып, хан ұсынысын қолдауға көндірген. 1815 ж. [[Қоқан ханы Мұхамед-Рақым]] Әлімұлы тайпасын қол астына қаратпақ болды. Екінші жағынан Ресей мен [[Хиуа]] қысты. Үш жақты езгіге шыдамаған Әлімұлы тәуелсіздік күресін бастады. Бұл [[Жанқожа батыр]] бастаған көтеріліске ұласты. Әлімұлы тайпасынан Жалаңтөс баһадүр мен [[Әйтеке би|Әйтеке биден]] бастап алты алашқа белгілі Шекті [[Мөңке би]], Есет, Көтібар, Әулие Құлбатыр, Сартай батыр, Жетес би, Ұранға шыққан Бақтыбай, Жылқыаман Отыншыұлы, Құлбарақ, Жанғожа, Ақтан, Алтай, Арал батырлар, қарасақал Ерімбет ақын, Нұртуған жырау, Жетес шешен, Әжібай, Сопақ, Мырзағұл, т.б. билер шыққан.<ref>«Маңғыстау» энциклопедиясына, Компьютерлік-баспа орталығы, 2007 </ref>
 
== 袛械褉械泻泻萤蟹写械褉 ==
== Дереккөздер ==
{{写械褉械泻泻萤蟹写械褉}}
{{дереккөздер}}
 
{{rodovid|937582}}
{{覛邪蟹邪覜 褉褍谢邪褉褘}}
{{Қазақ рулары}}
{{小褍褉械褌褋褨蟹 屑邪覜邪谢邪}}
{{Суретсіз мақала}}
 
[[小邪薪邪褌:孝邪泄锌邪谢邪褉]]
[[Санат: Тайпалар]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Әлімұлы» бетінен алынған