Ботаника: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Тег: Mobile edit Mobile web edit
Өңдеу түйіні жоқ
17-жол:
== Қазақстан территориясында ғылымның дамуы ==
[[Сурет:Botany.jpg|thumb|250px|right|'''Ботаниктің дәстүрлі құралы''']]
[[Қазақстан]] жерінде ботаникалық зерттеулер 18 ғасырда басталды. 1777 ж. П.С. [[Паллас]] қазіргі [[Павлодар облысы|Павлодар]], [[Шығыс Қазақстан облысы|Шығыс Қазақстан облыстарында]] болып, өсімдік түрлерін жинап, олардан коллекциялар жасаған. Республикада Ботаника саласындағы жүйелі зерттеулер 19 ғасырдың 30-жылдарынан басталды. Қазір Ботаника мәселелерімен [[Алматы]]дағы [[Ботаника және фитоинтродукция институты]], [[Ботаникалық бақ]]тары, жоғары оқу орындарының арнаулы кафедралары, орман тәжірибе ст-лары шұғылданады. Зерттеулердің нәтижесінде флоратану, өсімдік ресурстары туралы көптеген еңбектер жарық көрді. [[Қазақстан]] және [[Орта Азия]] өсімдік жамылғысына, [[Тянь-Шань]] шыршалы ормандарына, олардың құрылымына, даму тарихына, басым (доминант) түрлеріне ботан. сипаттама берілді (Б.А. [[Борис Александрович Быков|Быков]], т.б.). Қазақстанда өсетін [[саңырауқұлақтар]] зерттелді ([[Бердіқұл Қалымбетов]], С.Р. Шварцман, С.Әбиев). Өсімдіктер интродукциясы саласындағы зерттеулер, олардың нәтижелері жүйеге келтірілді (В.Г.Рубаник, А.М. Мушегян, т.б.). Ботаникалық зерттеулер, олардың нәтижелері туралы көп томдық монографиялар, анықтамалықтар жарық көрді. [[Қазақстан флорасы]]ның құрамы зерттелді: мұнда жоғары сатыдағы өсімдіктердің 6000-нан астам түрі бар екені, оның 13%-і [[эндемик]]тер (тек Қаратауда бұлардың 100-ден артық түрі бар) екені анықталды. Бірқатар физиол.-биохим. зерттеулер жасалды. [[Оңтүстік Қазақстан]]ның өсімдік қорына (Н.В. Павлов), [[Балқаш]] маңындағы кейбір ағаш түрлерінің тұзға төзімділігіне (Е.А. Жемчужников), шөл далада өсетін құм өсімдіктеріне (Л.П. Гвоздева, Г.Мақұлбекова, С.Есенова, т.б.), Батыс және Шығыс Қазақстандағы өзен-көл аңғарларының шалғындарына (О.Демин, Б.Махмудов, т.б.), су өсімдіктеріне (К.В. Доброхотова), дәрілік, тех. өсімдіктерге, жеміс-жидектерге сипаттама берілді. [[Дермене]] (Г.Балтабаева, т.б), [[мия]] (В.П. Михайлова, Э.Кұдайбергенова, т.б.), [[адыраспан]] (Л.Сафина), [[қырықбуын]], [[қылша]] (Г.С. Синицын, т.б.), [[Түркістан сабыншөбі]] (С. Беспаева), т.б. өсімдіктердің экологиясы мен Ботаникасы зерттелді. Каучукты өсімдіктер физиологиясы зерттеліп (Л.Г. Добрунов, т.б.), бұлар мәдени өсімдікке айналдырылды және Оңтүстік Қазақстанда өсіріле бастады. Республика аумағының өсімдіктері, олардың мәдени түрлері биохим. тұрғыдан сипатталып, зерттеулер нәтижелері қорытылды (Т. Дарханбаев). [[Өсімдіктерді интродукциялау]] (М.В. Бесчетнова, М.А. Проскуряков, т.б.), [[флористика]] және [[геоботаника]] (М. Бәйтенов, С. Арыстанғалиев, М.П. Васягина, т.б.), өсімдік ресурстары (М. Көкенов, С. Беспаев), адамның өсімдік жамылғысына тигізетін әсері (Л.Я. Курочкина, Р.Н. Писак), сирек кездесетін өсімдіктерді қорғауға алу (Б.А. Винтерголлер), [[палеоботаника]] (В.С. Корнилова), [[генетика]] (Ғ. Бияшев, А. Сейсебаев), [[цитология]] (Ф. [[Февзия Иматдиновна Камалетдинова|Камалетдинова]]), жалпы экология және өнеркәсіптік ботаника (И. Байтулин), өсімдік өсуін реттеу (І. Рахымбаев), өсімдіктер төзімділігі (Ф.Полымбетова), өсімдіктердің минералдық қорегі (Б. Сәрсенбаев), [[фотосинтез]] (В.П. Беденко) мәселелері одан әрі зерттелуде.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Ғылымтану. Е.Арын - Павлодар: ҒӨФ «ЭКО», 2006 жыл. - 430 б. ISBN 9965-808-78-3</ref>
 
== Дереккөздер ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Ботаника» бетінен алынған