Биогеохимия: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
'''Биогеохимия''' — биосферада организмдердің қатысуымен жүретін
Тірі заттың негізгі массасы — өсімдіктерде. Олар жерге түсетін күн энергиясының 1%-ке жуығын сіңіреді. Биогеохимиялық процестердің қарқыны организмдердің шапшаң көбеюіне байланысты. Тірі дене құрамының негізгі массасы химиялық элементтердің аз ғана тобынан құралады. Бұларға [[биосфера]] жағдайында оңай қозғалып, тез қосылыстар түзуші: CO<sub>2</sub>, NH<sub>3</sub> сияқты газдар, су, H<sup>+</sup>, OH<sup>-</sup>, NО<sub>3</sub><sup>-</sup> — SО<sub>3</sub><sup>2-</sup>, PО<sub>4</sub><sup>3-</sup>, Na<sup>+</sup>, K<sup>+</sup> иондары, т.б. жатады. Организмдер тіршілік ортасында белгілі бір элементтер тобының [[химия|химиялық]] қосылыстарын ғана сұрыптап сіңіру арқылы геохимиялық функция атқарады. Олардың қаңқасын құруға [[кальций оксиді]] қатысады. Организмдердің тікелей қатысуымен [[диатомит]], [[әктас]], [[көмір]], [[мұнай]] пайда болады. Жасыл өсімдіктер [[фотосинтез|фотосинтезінен]] [[оттек]] бөлінеді. [[Микроорганизмдер]] [[темір]], [[марганец]], т.б. элементтер қосылыстарының тотығуына да қатысып, оларды тұндырады, сульфаттарды тотықсыздандырып, күкірттің биогендік кендерін түзеді. Тірі [[организм]] геохимиялық процестердің сипатын, элементтердің шоғырлану ортасын өзгертіп отырады. Тіршілік ортасы организмдер құрамына да әсер етеді, ал организмдер химиялық элементтердің биогендік шашырауына (миграциясына) себепші болады, олардың (көміртектің, оттектің) изотоптық құрамын да өзгертеді. Адамның [[атмосфера]], биосфера және жер қыртысының изотоптық құрамына тигізетін әсері ұдайы артып келеді. <ref name=”source1”> “Қазақ Энциклопедиясы”, II-том </ref>
==Пайдаланылған әдебиет==▼
▲==Пайдаланылған әдебиет</span>==
<references/>
{{stub}}
{{wikify}}
[[санат:химия]]
[[ca:Biogeoquímica]]
[[de:Biogeochemie]]
[[en:Biogeochemistry]]
[[es:Biogeoquímica]]
[[et:Biogeokeemia]]
[[fr:Biogéochimie]]
[[id:Biogeokimia]]
[[ja:生物地球化学]]
[[pt:Biogeoquímica]]
[[ro:Biogeochimie]]
[[ru:Биогеохимия]]
[[th:ชีวธรณีเคมี]]
[[tr:Biyojeokimya]]
|