Жарқанаттар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Automated import of articles
 
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[Сурет:F de Castelnau-mammifèresPl11.jpg|thumb]]
'''ЖАРҚАНАТТАРЖарқанат''' ''(Mіcrochіroptera) қолқанаттылар отрядының бір тармағы''. [[Олигоцен]] дәуірінен белгілі. [[Арктика]], [[Антарктида]] және Мұхит аралдарынан басқа құрлықтарда кең тараған. Дүние жүзінде 20 тұқымдасқа бірігетін 700-дей түрі, ал Қазақстанда 3 тұқымдасы: тағатұмсықтылар (''Rhіnolophіdae''), оның 1 туысы, 3 түрі (кіші тағатұмсықты Ж.''Жарқанат'', үлкен тағатұмсықты Ж.Жарқанат, бұхарБұхар тағатұмсықты Ж.Жарқанаты); жалтыртұмсықтылар (''Vespertіlіonіdae''), оның 8 туысы 23 түрі (азияАзия жалпаққұлақты жарқанаты, ақбауыр жарқанатжарқанаты, Бобринский жарқанаты, [[Иконников Ж-ыЖарқанаты]] Қазақстанның «“''Қызыл кітабына»''” енгізілген); иттұмсықтылар (''Molossіdae''), оның 1 туысы 1 түрі ([[кеңқұлақты жарқанатЖарқанат]] Қазақстанның «“''[[Қызыл кітап|Қызыл кітабына»]]''” енгізілген) бар. Бұлардың дене тұрқы 3 см-ден (кіші тағатұмсықты жарқанат.Жарқанат) 9,2 см-дей (кеңқұлақты жарқанатЖарқанат). Салм.Салмағы 3,5 г-нан (ергежейлі Ж.Жарқанат) 47 г-ға (қызғылт жарқанатЖарқанат) жетеді. Тері жамылғысында қоңыр және сұр түстері басым. Құлақ қалқанының жиегі дөңгелек емес. Көздері нашар көреді. Тырнақтары болмайды. 18 20 тісі бар, азу тістері бұдырлы. Туысын, түрін анықтауда тіс құрылысының, олардың орналасуының үлкен маңызы бар. Ж-дыңЖарқанаттардың есту мүшесі жақсы жетілген. Кеңістікте өзі шығаратын жоғ.жоғарғы жиіліктегі [[ультрадыбыс|ультрадыбыстарды]] (''40 80 кГц''), сондай-ақ, адам естімейтін, төм.төменгі жиіліктегі инфрадыбыстарды (''12 кГц'') қайта қабылдау арқылы бағдарлайды (эхолокация)бағдарланады. Ж.Жарқанат ұя салмайды, үңгірлерді, ағаш қуыстарын, үй, құрылыс шатырларын, жар қабақтардағыжарқабақтардағы құс індерін мекендейді. Күндіз жеке не топталыптоптанып, бастарын төмен салбыратып, аяқтарымен тасқа, ағашқа, жарға жабысып демалады. Кешкі ымыртта және түнде жемтігін қалықтап ұшып жүріп, тасадан тосын шабуыл жасап, шап беріп аулайды. Әр түрлі омыртқасыздар, әсіресе, түн жәндіктерімен қоректенеді. Қазан қараша айларында қысқы ұйқыға кетеді. Бұл кезде Ж-дыңЖарқанаттардың дене темп-расы қоршаған орта темп-расынантемпературасынан 1 2°С2С-қа ғана жоғары болады. [[Наурыз]], сәуір айларында оянады. Ал қыс жылы болған жылдары қысқы ұйқыға кетпейді. Ж.Жарқанат табиғи жағдайда 20 25 жылдай тіршілік етеді. Жылына бір рет көбейіп, жалқы кейде егіз табады. Балалары анасына жабысып өмір сүредісүріп, бір айдан соң өз бетінше ұша бастайды. Ж.Жарқанаттар әр түрлі зиянды жәндіктермен қоректеніп, а.ауыл ш-нашаруашылығы және орман ш-нашаруашылықтарына пайда да келтіреді. Сондай-ақ, түрлі аурулар (әсіресе, құтыру) таратып, адамға, жануарларға зиянын да тигізеді; қ. Қолқанаттылар.[[Сурет:Сурак.jpg‎|right|thumb|]] [[Санат:Ж]]
==Сілтеме==
Қазақ энциклопедиясы
{{stub}}
{{wikify}}
[[Санат: Биология]]