Тұрмағамбет Ізтілеуұлы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
39-жол:
=== Айтыстары ===
Ол жазбаша айтыстың дамуына өзіндік үлесін қоса отырып, Сыр бойындағы жазба айтыс мектебін қалыптастырушылардың бірі болды.
* “Тұрмағамбет“[[Тұрмағамбет пен Ермұраттың айтысы”айтысы]]” діни айтыс
* “Тұрмағамбет“[[Тұрмағамбет пен Жүрсіннің айтысы”айтысы]]” хат айтыс
* “Тұрмағамбет“[[Тұрмағамбет пен Әбдікәрімнің айтысы”айтысы]]” хат айтыс
* “Тұрмағамбет“[[Тұрмағамбет пен Шәді төренің айтысы”айтысы]]” жұмбақ айтыс
* “Көкқұтан“[[Көкқұтан мен шымшық”шымшық]]” мысал айтыс
 
 
Тұрмағамбет бастаған ақындар тобы халықтық игі үрдістердің бірі – топтық өнер жарысын қалыптастырды. “Алты ақынның өмір туралы айтысында” поэтик. пікір жарысы филос. сұхбат түріне жалғасса, Шәді төремен жұмбақ айтысында адамның жас ерекшеліктері табиғаттың түрлі құбылыстарына, жан-жануарлардың қасиеттеріне теңестіріледі. Тұрмағамбет ақындарға аралық сөз айтып, бітістіруші би-шешеннің рөлін де атқарған. Омар мен Таубайдың Жүсібіне, Омар мен Нұрмаханға, Қаңлы Жүсіп пен Кете Жүсіпке, Кете Жүсіп пен Даңмұрынға арнаған аралық сөздері Тұрмағамбет ақынның адамгершілік ұстанымын дәйектейді. Тұрмағамбеттің “Құрбанғалиға”, “Құлжан биге” атты сатиралық эпиграммасынан сарказм байқалады. Ақын [[1936]] жылы [[Фердоуси|Фердоусидің]] “Шаїнамасын” қазақ тіліне еркін аударма жасады (40 мың жол). Бұл шығарманы М.[[Әуезов]], С.[[Сейфуллин]], Т.[[Жүргенов]], т.б. зерттеушілер жоғары бағалаған. Туындының “Рүстем – Дастан” аталатын бөлімі [[1961]] жылы, “[[Шаxнамауылы Рүстем – Дастан]]” деген атпен толықтырылған нұсқасы [[2004]] жылы жарық көрген. Өлеңдері “[[Үш ғасыр жырлайды]]” ([[1965]]), “[[Бес ғасыр жырлайды]]” ([[1985]]), “[[Қасиетті Қармақшым]]” (2003), “[[Ғасырлар толқыны]]” ([[2004]]) жинақтарына енген. Зерттеуші [[Байділдаев Тұрмағамбеттің]] ел аузында жүрген жырларын, тапқырлық сөздерін жинастырып, “Назым” деген атпен [[1972]], [[1982]] жылдары жарыққа шығарды. [[Ө.Күмісбаев]] Тұрмағамбеттің “Рүстем – Дастанын” жүйелі түрде қарастырып, парсы тіліндегі “Шаїнамамен” салыстыра зерделеді (“Т.Изтлеуов и его Рустем – Дастан”). Ұ.Жанбершиева ғылыми-зерттеу еңбегінде ақын шығармаларының жанрлық ерекшеліктеріне тоқталып, поэтик. сөз жүйесін саралады (“Т.Ізтілеуовтің поэтикалық творчествосы”). Ақын қолжазбалары ҚР ҰҒА Әдебиет және өнер ин-тының қолжазба және мәтінтану бөлімінде сақтаулы.
 
==Сілтемелер==
[[Қазақ Энциклопедиясы|"Қазақ Энциклопедиясы"]], 8 том