'''Түйеқұс''' (орыс. ''Страус'') - Ұшпайтын [[құсҰшпайтын құстар]]тар тобына қарасты түйеқұстар көне дәуірден бері өмір сүріп келеді. [[Жартылай шөлді [[ климат]]та өмір сүретін бұл құсқа деген адамдардың қызығушылығы сонау ерте кезден басталған көрінеді. Көне [[Көне Мысыр]]да түйеқұс жұмыртқаларын емдік мақсатта пайдаланған. Рим сарбаздарының белбеулеріне сый ретінде түйеқұстың бір тал қанатықауырсыны тағылатын болған. Түйеқұстың еті мен терісіне қызыққандықтан кейбір араб тайпалары оны аулаумен де айналысқан.
== Ерекшеліктері ==
Түйеқұс ең ірі құс түріне жатады. Бойы 2,5-3 метрге, салмағы 100-160 кг-ға дейін жетеді. Қанаттары қысқа болғандықтан ұша алмайды. Алайда, өте күшті аяқтарымен сағатына 70 шақырымға дейін жүгіре алады. Бұл оның өзіне төнген қауіптен қашып құтылуына әрі шөл ортасында азығын оп-оңай тауып жеуіне көмектеседі.
Түйеқұстардың [[Африка]], [[Оңтүстік Америка]] және [[Австралия]]да өмір сүретін үш түрі кездеседі. Олар бір-бірінен аяқ саусақтарыныңбашпайларының саны және іріліктерімен ажыратылады. Бұл үш түрге жататын түйеқұс та артқа да, алдығаалға қарайда 400 кг-ға дейін жететін аса ауыр күшпен тебе алады.
Түйеқұс уақытының 30 пайызын жем іздеумен өткізеді. Көбіне-көп түрегеп тұрған күйі немесе кетіп бара жатып та қоректене береді. Ұзын мойны мен өте қырағы көздері арқылы кішкене шылаушындыжәндікті да іліп алып жей береді. Тұмсықтарының түбін де көре алатын түйеқұстардың бір көзікөзінің салмағы 60 граммграммға салмақ тартадыжетеді. Яғни, адам көзімен салыстырғанда төрт есе көп салмаққа иеауыр. Шөлдегі құмды борандардан сақтану үшін көздің үстіңгі және астыңғы қабағымен қоса, көздің тазалануын қамтамасыз ететін жұқа қабықтан құралған тағы бір көз қабығына ие.
== Африка түйеқұсы ==
Осы замандағы құстардынқұстардың ең ірісі (StrutһіоStruthio сатеlиscamelus) деген бір ғана түрге жатады.
Ересек еркектерініңеркегінің бойынынбойының биіктігі 260—275 см болады. Орта салмағы 50 кг, ал өте ірілерінің салмағы 90 кг-геға жетеді. Бұлардың ерекшелігі — аяғының саусағыбашпайы екеу ғана болады (қазіргі кездегі құстарда сирек кездесетін жағдай деуге болады). Шап сүйектері бірігіп кетудің салдарынан жабық жамбас сүйектеріңсүйектерін құрайды. Қанаттары едәуір үлкен. Оларды қатты жүгірген кезде төмен түсіріп жібереді. Жалпы еркектерінің түсі қара, ал ұрғашыларының түсі қоңыр-сұр болып келеді. Құйрық қауырсындары мен қанаттары ақшыл болады.
