Түйіндемесі өңделмейді
ш (r2.7.1) (Боттың үстегені: ru:Коралловые полипы) |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
|
'''Маржан Полиптері'''(Anthozoa) – омыртқасыз жануарлардың ішекқуыстылар типінің бір класы. 5 класс тармағына бөлінеді, оның үшеуі жойылып кеткен, 6000 түрі белгілі. Қаңқасы барлары топтанып тіршілік етеді. Олар маржан рифтерін түзеді. Жынысты да, жыныссыз да түрде көбейе бере ▼
[[Image:Coral polyp.jpg|thumb|right|280px|Сегізсәулелі маржан құрылысы.]]
<p>
[[Санат:Маржандар]]▼
▲'''Маржан Полиптері''' (''Anthozoa'') – омыртқасыз жануарлардың [[ішекқуыстылар
* сегіз сәулелі маржандар (Octocorallіa) <br>
және <br>
* алты сәулелі маржандар (Hexacorallіa). <br>
<br>
'''6000 түрі белгілі'''. ''Қаңқасы барлары'' '''топтанып''' тіршілік етеді. Ал''' жеке''' М. п-нде ''қаңқа болмайды'', олардың денесі '''[[цилиндр]]''' тәрізді, төм. жағы жалпайып табанға айналған, табанымен су астындағы [[грунт]]қа бекиді. Табанының қарама-қарсы жақ ұшында ұзын жіңішке '''қармалауыш шоғырлары'''мен (6 не 8 сәулелі) қоршалған '''ауыз қуысы''' бар. Көбінесе [[планктон]]мен қоректенеді. М. п. '''[[жыныс]]ты да, жыныссыз''' да түрде көбейе береді. [[Дернәсіл]]і планула ауыз тесігі арқылы аналық полиптан бөлініп шығып, біраз уақыт суда жүзіп жүргеннен кейін су астында субстратқа орнығып, [[ересек]] түріне айналады. Жыныссыз көбеюі '''[[бүршіктену]]''' арқылы жүреді. Полиптің денесінде бүршік пайда болады да, оның ұшында жаңа қармалауыштардың бастамасы түзіледі, бірақ аналық дарабастан бөлінбей көбейе береді. Кейбір жеке тіршілік ететін [[актиниялар]] көлденең және ұзына бойына бөліну арқылы көбейеді. М. п-нің көпшілігі '''дара жыныстыла'''р, түрленбей дамиды, тек полип пішінді болады (қ. Гидроидтар). [[Атлант мұхиты|"Атлант"]], [[Үнді мұхит|"Үнді"]], [[Тынық мұхит|"Тынық"]] мұхиттарының тропиктік аймағында [[риф]] құрушы [[мадрепор маржандары]] (6 сәулелі маржандар) кең таралған. Бұл маржандар тұзд. ''3,5ү'' болатын, темп-расы ''20С-тан'' төмендемейтін, ''таза оттекке бай'' теңіз суында ғана (50 м-ге дейінгі тереңдікте) тіршілік ете алады. [[Маржан рифі|"Маржан рифтерінің"]] арасындағы жануарлар ([[балық]], [[моллюск]], [[шаянтәрізділер]], т.б.) мен өсімдіктер ([[балдырлар]]) бірігіп, біртұтас ерекше бірлестік немесе [[биоценоз]] құрайды. ''Б. Минсаринова''
</p><ref name="test">Қазақ Энциклопедиясы</ref>
== Пайдаланылған әдебиеттер ==
Догель В.А., Зоология беспозвоночных, М., 1981; <br>
Шарова И.Х., Зоология беспозвоночных, М., 2004.
[[Қазақ Энциклопедиясы|"Қазақ Энциклопедиясы"]], 6 том
==Сілтемелер==
<references />
{{stub}}
{{wikify}}
[[az:Mərcan polipləri]]
| |||