Байқоңыр: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш r2.7.1) (Боттың үстегені: ca:Baikonur |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[File:Baykonur city entry 2008.jpg|thumb| alt=A.| ]]
'''Байқоңыр''' (1996 жылға дейін [[Ленинск]] қаласы) – [[Қызылорда]] облысының [[Қармақшы]] ауданындағы [[қала]]. [[Төретам]] [[темір жол]] [[станция|станциясынан]] батысқа қарай 2 км жерде, [[Сырдария]] өзенінің оң жағалауында, [[Тұран]] [[ойпат|ойпатының]] қуаң белдемінде орналасқан. Тұрғыны 53 мың адам (1997 жылы). Қаланың іргесі 1955 жылы '''[[Байқоңыр''ғарыш алаңы|Байқоңыр''ғарыш алаңын]] салуға байланысты қаланған. 1960 жылы қаланың тұрғыны 40 мыңға, ал 1975 жылы 74 мыңға жетті. [[Климат|Климаты]] тым континенттік. Қыс|[[Қысы]] суық, жаз|[[жазы]] ыстық әрі қуаң. [[Қаңтар|Қаңтардың]] көпжылдық орташа [[температура|температурасы]] –11ºС, кейбір күндері -35ºС-қа дейін төмендейді; шілдеде 26ºС, кейбір күндері 45ºС-қа дейін көтеріледі. Жауын-шашын|[[Жауын-шашынның]] жылдық орташа мөлшері 100 мм шамасында. Байқоңырдың жер қыртысы [[палеоген]] кезеңінің құмтасты және тақтатасты жыныстарынан түзілген. Оның бетін [[Сырдария]] аңғарының шөгінділері жапқан. Шалғынды-боз және бозғылт құмдақты топырағында [[баялыш]], [[күйреуік]], [[жусан]], сораң шөптесіндер басым. Бірнеше мың [[гектар]] жерді алып жатқан [[қала]] ұзақ жылдар бойына «[[аса құпия]]» нысан болып саналды. Жергілікті тұрғындар да, әскери мамандар да қаланы «10-алаң» деп атап келген. Ал қалаға іргелес жатқан «[[Крайний]]» [[әуежай\әуежайы]] мен көптеген шаруашылық мекемелері және [[Төретам]] [[темір жол]] [[станция|станциясы]] «9-алаңға» кіреді. Қалада [[Мәскеу]] [[авиация]] институтының бөлімшесі, [[электр]] [[техника|техникалық]] колледжі, ірі есептеу орталық әскери [[аурухана]], [[емхана]], [[әуежай]], электр станциясынан, [[сыра]] зауыттары, түрлі мәдениет ошақтары, көптеген [[сауда]], тұрмыс қажетін өтейтін кәсіпорындар жұмыс істейді. [[Байқоңыр қаласы|Байқоңыр қаласының]] орталық алаңына бас [конструктор|[конструкторлар]] С.П. [[Королев]] пен М.Г. [[Янгельдің]] ескерткіштері, сондай-ақ, тұғырға С.П. Королев құрастырған [[ғарыш]] кеме|[[кемесі]] орнатылған. Қаланың демалыс саябағында [[ракета|ракеталарды]] сынақтан өткізу кезінде қаза болғандардың (200-ден астам) бауырластар зират|[[зираты]], ғарышты зерттеу [тарих|[тарихи]] [[музей|музейі]] бар. Байқоңыр қаласы мен ғарыш алаңына қажетті құрал-жабдық, [[техника]], [[құрылыс материалдарқұрылыс материалдары]], т.б. заттар [[Төретам]] [[темір жол]] станциясы арқылы жеткізіледі. Қала инфрақұрылымына енетін көптеген кәсіпорындар мен мекемелер [[Байқоңыр]] ғарыш алаңымен бірге 1993 жылы Ресей Федерациясы|[[Ресей Федерациясына]] 20 жылға жалға берілді.
==Пайдаланылған әдебиет==
“Қазақ Энциклопедиясы”, II-том
{{stub}}
{{wikify}}
[[санат:геграфия]]
| |||