Роберт II (Шотландия королі): Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
114-жол:
Роберт II, замандастарының айтуынша, «қарапайым, мейірімді және жомарт» (Bower, Walter, Scotichronicon), арнайы мемлекеттік қабілеттері болмады. Билігінің басында, 1371 жылы таққа талаптарына келіспеген, 1-ші Дуглас графы, Уильям Стюартқа қарсы шықты. Патша Дугласты өз қызын және көптеген мемлекеттік лауазымды беріп құтылғысы келді. Бұл Роберт II мен оның ұлы кезінде патшалық билікке бақылау жасаған Шотландиядағы ірі магнаттардың әсер етуінің басталуы болды. Сонымен қатар, елде «стюартизация» процесі басталды: корольдің ауқымды отбасы мүшелеріне және оның туыстарына жерді және атақтарды жаппай тарату: 1377 жылға қарай Шотландияның барлық графтарының жартысы [[Стюарттар|Стюарттарға]] тиесілі болды.
Дәуіт II дәуірінен алғашқы Стюарттардың арасындағы айтарлықтай айырмашылық та қазына табысының күрт құлдырауы болды: шотландтық барондар мен шенеуліктерге түрлі салықтық және кедендік жеңілдіктер беру, королдік доменнен иеліктен айырылу және, ең алдымен, табыс салығын алу практикасының тоқтауы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлігін екі есе қысқартты. Дәуіт II-нің жинақтаған қаржысы жұмсалды.
Роберт II-нің кезінде патшалық әкімшіліктің құлдырауы, тәртіпсіздіктердің өсуі және билікті асыра пайдалану 1384 жылы парламенттің бастамасымен патшалық сот-әкімшілік функцияларын үлкен ұлы, [[Роберт III (Шотландия королі)|Каррик графы, Джонға]] берді. Қартайған патша елді басқарудан бірте-бірте шеттеле берді. 1389 жылы мұрагердің ауыр жарақатының салдарынан патшаның үшінші ұлы, [[Роберт Стюарт, Олбани герцогы|Файф графы, Роберт Стюарт]] Шотландия билеушінің қызметін атқарды. 1390 жылы 19 сәуірде Роберт II қайтыс болды.
=== Сыртқы саясат ===
Роберт II билігін орнатқан кезде Шотландияның сыртқы саясаты өзгермеді: 1371 жылы Франциямен [[Венсен келісімі|Венсен келісіміне]] қол қойылды: екі жақ бірін-бірінің келісімінсіз [[Англия|Англиямен]] оқшау бейбітшілік жасамауға міндеттенді. 1378 жылы Еуропада католик шіркеуінің [[Ұлы батыстық бөліну|Ұлы бөлінуі]] басталды. Англия Рим папасына қолдау көрсеткендіктен, Шотландия авиньонның жағынның жағына өтті. Алайда, Англиямен араздықты бұзғысы келмеген Роберт II, Дәуіт II-ні құтқару төлемдерді жалғастырды.
Эдуард III-нің 1377 жылы қайтыс болуына Шотландияның тәуелсіздігіне ағылшындық қауіпін жойды. Мұнымен патшаның әрекетсіздігі жағдайында Англиямен шекаралық соғыс басталған шотландық барондар пайдаланып қалды. 1384 жылы келісімшарт тоқтағаннан кейін [[Арчибальд Дуглас, 3-ші Дуглас графы|Арчибальд Дугластың]] әскері [[Лохмабен|Лохмабенді]] басып алып, [[Аннандейл]] ағылшындардан тартып алды. Шотландияны Англияға қарсы әскери іс-әрекеттерін қолдау үшін [[Жан де Вьен|Жан де Вьенның]] француз экспедициялық корпусы жіберілді. Алайда, франко-шотландық әскери ынтымақтастығы нәтиже бермеді және жас [[Ричард II (Англия королі)|Ричард II-нің]] Эдинбургқа жорығынан кейін, Роберт II бітім жасасты. Бірақ 1388 жылы [[Джеймс Дуглас, 2-ші Дуглас графы|Дуглас графы, Джеймс]] бастаған оңтүстік Шотландияның бароны, [[Нортумберленд|Нортумберлендке]] жорыққа шықты және Оттерберн шайқасында [[Генри Перси, 1-ші Нортумберленд графы|Нортумберленд]] графының ұлы, [[Генри Перси, Ыстық Тепкі|Генридің «Хотспур» Персидің]] ағылшын әскері жеңді.
== Неке мен балалары ==
*Сэр Адам Мурдың қызы, Элизабет Мур (1349)
**'''Маргарита''', [[Джон I Макдональд, (Аралдар лорды)|Аралдар лорды, Джон Макдональдқа]] тұрмысқа шыққан (1350 ж. бастап)
**'''Джон''' ([[Роберт III (Шотландия королі)|Роберт III]]) (1337—1406), Шотландия королі
**'''Уолтер''' (1338—1363), 1-ші Файф графы, Файф графинясы, Изабелла Макдаффке үйленген
**'''[[Роберт Стюарт, Олбани герцогы|Роберт]]''' (1339—1420), Олбани герцогы; Ментейт графинясы, Маргарет Грэмге (1334—1380) және Мюриэлла Китке (қай. 1449) үйленген
**'''[[Александр Стюарт, Бьюкен графы|Александр]]''' (1343—1394), 1-ші Бьюкен графы; Росс графинясы, Ефимияға үйленген
**'''Марджори''', 1-ші Морей графы, Джон Данбарға, кейін Александр Китке тұрмысқа шыққан
**'''Джоанна''' (Джин), сэр Джон Китке (қай. 1375), кейін Гламис лорды, Джон Лайонге (қай. 1383) және сэр Джеймс Сэндилендке тұрмысқа шыққан
**'''Изабелла'''(қай. 1410), 2-ші Дуглас графы, Джеймс Дугласке, кейін 1389 жылдан бастап, Дәуіт Эдмонстоунге тұрмысқа шыққан
**'''Элизабет''', Томас де ла Хэемге тұрмысқа шыққан
**'''Екатерина''', сэр Роберт Логанге тұрмысқа шыққан
*Росс графы, Хьюдің қызы, Ефимия (1355)
**'''[[Дәуіт Стюарт, Стратерн графы|Дәуіт]]''' (1356—?), 1-ші Стратерн графы
**'''[[Уолтер Стюарт, Атолл графы|Уолтер]]''' (1360—1437), 1-ші Атолл графы
**'''Элизабет''', 1-ші Кроуфорд графы, Дәуіт Линдсиге тұрмысқа шыққан
**'''Эгидия''', [[Уильям Дуглас, Нитсдейлдік |Нитсдейлдік Уильям Дугласқа]] тұрмысқа шыққан
Алғашқы некеден туылған балалар Рим папасының ресми келісіміне дейін туылды, кейінірек бірінші және екінші некелерден туған Роберт II-нің ұрпақтары арасындағы қақтығыстар болды.
== Әдебиет ==
*John of Fordun, Scotichronicon, continued by Walter Bower
*Nicholson, R.. Scotland: the Later Middle Ages, Edinburgh, 1997
[[Санат:Стюарттар]]
| |||