[[Ұлы қоныс]] аудару дәуірі (II — V ғасырлар) [[Қазақстан]]ның, [[Орта Азия]] мен Шығыс [[Еуропа]]ның этникалық және саяси картасынқартасын едәуір дәрежеде өзгертті. V ғасырда түркі тілдес теле (тирек) тайпалар одағының саны көп топтары Солтүстік [[Моңғолия]]дан [[Шығыс Еуропа]]ға дейінгі далалық өңірге қоныстандықоныстанады, оңтүстігінде олардың көшіп жүретін жерлері Әмударияның жоғарғы ағысына дейін жеттіжеткен.
VI ғасырда [[Қазақстан]] жерлері құдіретті держава — билеушілері түріктүркі тайпасының әулеттік [[Ашина]] руынан шыққан ТүрікТүркі қағанатының билігіне түсті. [[ТүрікТүркі этносы]]ның өзі қағанаттың құрылар алдыңдағыалдындағы кезендекезеңде [[ГаньсуГәңсу]], [[Шығыс Түркістан]] және [[Алтай]] аудандарында III ғасырдан VI ғасырға дейін кезең-кезеңмен қалыптастықалыптасқан.
Түркі қағанаттыңқағанатының саяси-әскери бірлестік ретінде қалыптасқан мекені - Жетісу деп пайымдалады. Жетісу мен Шығыс Қазақстан жужан мемлекеттіңмемлекетінің шет аймақтары болатын. Осы аймақтарда орналысқан тайпалар - теле - 492 ж. жужандарға қарсы шығып, тәуелсіздіктәуелсіз мемлекет құрады. Дегенмен де, 516 ж. жужаньдаржужандар жаңа құрылған мемлекетті тағы да өздеріне бағындырады. 545 ж. теле тайпасының Ашина руы жужаньдарғажужандарға қарсы күресті басқарады. 551 ж. батыр Бумын Қытайдағы Батыс Вэй патшалығымен бірігіп, жужан мемлекетініңмемлекетін талқандайды.
