Футболдан Англия чемпионаты: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Европа → Еуропа (3) using AWB
17-жол:
| data6 = [[Футболдан Англия Кубогы|Англия Кубогы]]<br>[[Футболдық лига Кубогы]]
| label7 = Халықаралық кубок:
| data7 = [[УЕФА Чемпиондар Лигасы]]<br>[[УЕФА ЕвропаЕуропа Лигасы]]
| label8 = Ең табысты команда
| data8 = [[Манчестер Юнайтед]] (13 рет)<br>(Премьер-Лига титулдары: 13<br>Барлық титулдары: 20)
30-жол:
| data13 = [[Футболдан Англия Чемпионаты 2018/2019|Қазіргі маусым]]
}}
'''Премьер-лига''' ({{lang-en|Premier League}}) — [[Англия|ағылшын]] [[футбол]] клубтарына арналған кәсіпқой футбол лигасы (сонымен қатар бұл лигада [[Уэльс|Уэльстың]]тың кейбір клубтары қатыса алады<ref>{{cite web |url=http://www.bbc.com/sport/0/football/17459332 |title=Uefa give Swansea and Cardiff European assurance |publisher=[[BBC Sport]] |date=2012-03-21 |lang=en}}</ref>). [[Англия футбол лигар жүйесі|Англия футбол лигары жүйесіндегі]] ең жоғарғы дивизион болып табылады. Лигада 20 клуб өнер көрсетеді. Чемпионат тамыз айынан мамыр айына дейін өтеді, әрбір команда 38 ойын өткізеді. 2016 жылға дейін ''Barclays Премьер-лигасы'' ({{lang-en|Barclays Premier League}}) деп аталып келді, 2016 жылдан бері турнирдің бас демеушісі жоқ. Англидан тысқары аймақтарда «'''ағылшын Премьер-лигасы'''» (English Premier League) деген атау жиі қолданылады.
 
Турнир 1992 жылдың 20 ақпанында «''Футбол ассоциациясының Премьер-лигасы''» ({{lang-en|FA Premier League}}) деген атаумен құрылды. Мұндай өзгеріс [[Футбол лигасының бірінші дивизионы|Бірінші дивизионның]] клубтары көбірек қаржы табу мақсатында 1888 жылы құрылған [[Ағылшын футбол лигасы|Футбол лигасынан]] кету туралы шешім қабылдағаннан кейін орнады. Содан бері Премьер-лига әлемдегі ең танымал чемпионатқа айналды<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/observer/osm/story/0,,626773,00.html |first=Dennis |last=Campbell |title=United (versus Liverpool) Nations |publisher=The Observer |date=2002-01-06 |lang=en}}</ref>. Сонымен қатар ол қазіргі таңдағы әлемдегі ең табысты футбол лигасы болып табылады: [[Футболдан Англия чемпионаты 2007/2008|2007/08 маусымындағы]] клубтардың тұрықты табысы 1,93 млрд фунтты(3,15 млрд доллар) құрады<ref name=Revenues>{{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/8078533.stm |title=Premier League revenues near £2bn |publisher=BBC |date=2009-06-04 |lang=en}}</ref>. Қазіргі уақытта, [[УЕФА коэффициенттер кестесі]] бойынша, Премьер-лига мақтылығы жөнінен [[Испания|испандық]] «[[Футболдан Испания чемпионаты|Ла Лигадан]]» кейінгі ЕвропадағыЕуропадағы екінші ұлттық чемпионат болып табылады<ref>{{cite web |url=http://ru.uefa.com/memberassociations/uefarankings/country/index.html |title=Рейтинг УЕФА для клубных турниров |publisher=UEFA |year=2017 |lang=ru}}</ref>.
 
Премьер-лига тарихында 45 түрлі клуб өнер көрсетті, алайда оның 6-ы ғана чемпиондық атаққа қол жеткізді: «[[Манчестер Юнайтед]]» (13 рет), «[[Челси (футбол клубы)|Челси]]» (5 рет), «[[Арсенал (футбол клубы, Лондон)|Арсенал]]» (3 рет), «[[Манчестер Сити]]» (3 рет), «[[Блэкберн Роверс]]» (1 рет) және «[[Лестер Сити]]» (1 рет). Қазіргі уақытта «[[Манчестер Сити]]» клубы чемпион болып табылады. Олар [[Футболдан Англия чемпионаты 2017/2018|2017/18 маусымында]] Премьер-лигадағы өздерінің 3-ші титулына қол жеткізді.
38-жол:
== Тарихы ==
=== Құрылу барысы ===
[[1970 жж.|1970-ші жылдардағы]] ағылшын клубтарының еврокубогтардағы жақсы табыстарына қарамастан, 1980-ші жылдардың соңына таман ағылшын футболының тоқырауы сезілді. Стадиондар нашар жағдайда болды, футболда бұзақылық күнделікті әдетке айналды, оған қоса 1985 жылғы [[«Эйзеледағы» трагедия|Эйзель трагедиясынан]] кейін барлық ағылшын клубтары еврокубогтардан шектетілді<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/31/newsid_2481000/2481723.stm|title=1985: English teams banned after Heysel|publisher=''BBC News''|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/65TlOaC9c?url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/31/newsid_2481000/2481723.stm|archivedate=2012-02-15}}</ref>.[[1888 жыл|1888 жылдан]]дан бері ағылшын футболындағы ең жоғарғы дивизионы саналып келген [[Футбол лигасының бірінші дивизионы]] итальяндық [[Футболдан Италия чемпионаты|Серия А]] мен испандық [[Футболдан Испания чемпионаты|Ла Лигадан]] стадионға келушілер саны мен табыс дәрежесі бойынша едәуір артта қалып қойған еді, осы себептердің кесірінен кейбір алдыңғы қатарлы ағылшын футболшылары шетелге өнер көрсетуге кеткен болатын<ref name="premsitehistory">{{cite web|url=http://www.premierleague.com/page/History/0,,12306,00.html|title=A History of The Premier League|publisher=''PremierLeague.com''|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/65TlPe8Cl?url=http://www.premierleague.com/en-gb/about/history.html|archivedate=2012-02-15}}</ref>.Алайда 1990-шы жылдардың басында жағдай жақсы жаққа өзгере бастады: [[Англия Ұлттық футбол құрамасы|Англия құрамасы]] [[Футболдан 1990 жылғы әлем біріншілігі|1990 жылғы әлем чемпионатында]] жартылай финалға дейін жетіп, сәтті ойын көрсетті; [[УЕФА]] ағылшын клубтарын еврокубогтарға бесжылдық мерзімге дейін қатыстырмаған тыйымын 1990 жылы қайтарып алды.[[«Хиллсбородағы» трагедия|«Хиллсбородағы» трагедиядан]]дан кейін [[Тейлордың Баяндамасы]] жарияланды, баяндамада футбол стадиондарындағы қауіпсіздікті күшейту мақсатында бірнеше шаралар қарастырылды — ең алдымен стадиондардағы барлық трибуналарды отыруға арналған дәрежеге көшіру<ref>{{cite web|url=http://www.footballnetwork.org/dev/communityfootball/violence_taylor_report.asp|title=The Taylor Report|publisher=''Footballnetwork.org''|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/65TlQS82P?url=http://www.footballnetwork.org/dev/communityfootball/violence_taylor_report.asp|archivedate=2012-02-15}}</ref>.
{| class="wikitable" style="text-align:center;margin-left:1em;float:right"
|+ '''Премьер-лига чемпиондары'''
127-жол:
 
=== Құрылуы (1991) ===
[[Футболдан Англия чемпионаты 1990/1991|1990/91]] маусымы аяқталғаннан кейін табыс көзіне түсетін ақша көлемін ұлғайту мақсатында жаңа лига кұру туралы ұсыныс келді. 1991 жылдың 17 шілдесінде [[Футбол лигасының бірінші дивизионы|Футбол лигасының бірінші дивизионына]]на кіретін клубтар '''Футбол ассоциациясының Премьер-лигасы'''(''FA Premier League'') деп аталған жаңа ұйымның негізгі қағидаларын бекітетін шартқа келісім қолын қояды<ref>{{cite web |url=http://www.hmcourts-service.gov.uk/judgmentsfiles/j9/pljmtint.htm |title=In the matter of an agreement between the Football Association Premier League Limited and the Football Association Limited and the Football League Limited and their respective member clubs |publisher=''HM Courts Service'' |date=2006 |lang=en |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927222536/http://www.hmcourts-service.gov.uk/judgmentsfiles/j9/pljmtint.htm |archivedate=2007-09-27 }}</ref>. Жаңадан құрылған жоғарғы дивизион [[Англияның футбол ассоциациясы|Футбол ассоциациясы]] мен [[Футболдан Англия лигасы|Футбол лигасынан]] коммерциялық тәуелсіздік алды, және телетрансляциялар үшін көрсету құқықғын сату мен спонсорлық келеісімдерді жеке өзі жүргізе алды. Мұндай өзгерістер ағылшын клубтарының дәрежесін көтеріп, олардың еврокубогтарда сәтті өнер көрсетуі мен ЕвропаныңЕуропаның алдыңғы қатарлы клубтарын жеңуге септігін тигізеді, сонымен қатар әлемнің үздік футболшыларын чемпионатқа тарттырады деп саналды. Бұлардың барлығы 1991 жылы мүмкін емес нәрсе болып көрінді<ref>{{cite web|url=http://www.premierleague.com/page/History/0,,12306,00.html|title=A history of the Premier League|publisher=''PremierLeague.com''|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/65TlPe8Cl?url=http://www.premierleague.com/en-gb/about/history.html|archivedate=2012-02-15}}</ref>.
 
1992 жылы [[Футбол лигасының бірінші дивизионы|Бірінші дивизионның]] барлық 22 клубы ресми түрде Футбол лигасының құрамынан шықты, ал сол жылдың 27-ші маусымында Футбол ассоциациясының Премьер-лигасы құрылды<ref name="premsitehistory"/>. Бұл 104 жылы бойы қызмет еткен және осы кезге дейін құрамында төрт дивизионды иеленіп келген Футбол лигасының бөлінуі еді. Премьер-лига құрылғаннан кейін Футбол лигасының құрамында үш дивизион қалды. Алайда чемпионат форматы өзгерген жоқ: турнирге қатысушы командалар саны бұрынғыша Бірінші дивизиондағыдай болып қала берді(22 команда); Премьер-лига мен жаңа Бірінші дивизион арасындағы «жоғарлау мен төмендеу» ережесі бұрынғы Бірінші дивизион мен Екінші дивизионның арасындағыдай болып қала берді.