Шотландия тәуелсіздігі үшін соғыс: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
86-жол:
Осылайша, тоғыз жылда осындай қиындықпен Роберт Брюс құрған патшалық жойылып, қайта туылды. Көптеген тәжірибелі ақсүйектер қаза тапты, және бұрынғы соғыстан әрең қалпына келе бастаған экономика қайтадан қирандылардың астында жатты. Ел кедей, әрі бейбітшілік пен жақсы үкіметке мұқтаж болды, ал Дәуіт II, ақырында, 1341 жылдың ортасында Шотландияға оралды.
Дәуіт қайтып келгенде, әкесін еске алып өмір сүруге бел байлады. Ол Англиямен бітімді елемеді және Жүзжылдық соғыстың басында [[Филипп VI (Франция королі)|Филипп VI-нің]] одақтасы болғысы келді. 1341 жылы шекараны нығайту үшін Эдуард III әскерін солтүстікке бастауға мәжбүр еткізген оның Англияға шабуылы. 1346 жылы жаңа шотландық рейдтерден кейін, Филипп VI Калені басып алуды француздарға жеңілдету үшін Англияға басып кіру жорықтарын ұсынды. Дәуіт осы ұсынысты қуана қабылдап, [[Дарем|Даремды]] басып алу үшін оңтүстікке қарай жүрген шотланд әскерін өзі басқарды. Жауап ретінде ағылшын әскері шотландықтарға қарсы тұру үшін, Йоркширден солтүстікке беттеді. 4 қазан күні шотландықтар Невиллс-Кросс түбіндегі шайқаста жеңіліске ұшырады. Олар үлкен шығынға ұшырады, ал Дәуіт тұтқынға түсер алдында екі жебе бетіне тиіп жарақатанды. Дегенмен, ол өзін тұтқындаған адамға берілмей тұрып екі тісін зақымдайтындай күшті болды. Сауығу кезеңінен кейін ол [[Тауэр|Тауэрде]] он бір жыл бойы тұтқында отырды, ал Шотландияны оның жиені [[Роберт II (Шотландия королі)|Роберт Стюарт]] басқарды. Эдуард Баллиол соңғы рет Шотландияға оралып, өзінің билігін қалпына келтіруге кішігірім жасағымен тырысты. Ол тек 1355 жылға дейін азайып бара жатқан әскери күшімен Голлоуэйдің кейбір аймақтарын басқаруға қолы жетті. Ақырында, ол 1356 жылы шотланд тағына деген талаптарынан бас тартып, 1361 жылы бала-шағасыз қайтыс болды.
1356 жылы 3 қазанда Дәуіт Бервик бейбіт келісімсөздеріне сәйкес түрмеден босатылды, оған сәйкес шотландықтар 10 жыл ішінде 100 мың мерк (1 мерк ағылшын фунтын 2/3-ге тең) үлкен төлемін төлеуге келісті. Ауыр салықтар бөліп төлейтін төлемді төлеу үшін қажет болды, бұл Дәуітті өзінің бодандарының мүлкін алуға әкелді, өйткені ол бодандарының ақшаларын өз мақсаттарына пайдаланды. Ел қайғылы жағдайға тап болды: ол соғыс және [[Оба індеті|Қара өліммен]] бүлінді. Өтеудің бірінші бөлігі уақытында төленді. Екіншісі біраз кейінірек төленді, одан кейін ештеңемен төлей алмады.
1363 жылы Дәуіт Лондонға барып, егер ол баласыз қайтыс болса, Шотландияның тәжі Эдуардқа (оның қайын ағасы) немесе оның ұлдарының біріне өтетініне келіседі және Скут тасы Шотландияға олардың патшалары ретінде тәж кигізу жорасы үшін қайтарылады. Дегенмен, Дәуіт мұндай ұсынысты парламент қабылдамайтынын жақсы білетіндіктен, қайта төлем туралы бірнеше рет келіссөздер жүргізуге жеткілікті түрде әділетсіз әрекет жасаған сияқты. Шотландықтар бұл ұсынысты қабылдамай, өтеуді төлеуді жалғастырды (сол уақытта 100 мың фунтқа дейін көтерілді). 25 жылдық келісімшарт 1369 жылы аяқталды, ал 1365 жылғы шарт жойылды, есесіне шотландықтардың пайдасына орай Франциядағы соғысқа әсеріне байланысты - жаңадан шарт жасалды. Жаңа шарт бұрын төленген 44000 меркелерді ескеріп, алғашқы 100 000-нан есептелді және алдағы 14 жылда теңгерімді 4000-дап бөліп төлеу керек болды.
1377 жылы Эдуард қайтыс болғанда, төленбеген 24 мыңға жуық қарыз нормалары болған. Дәуіт өзінің ағылшын әйелі қайтыс болғаннан кейін кішігірім [[Лэрд|лэрдың]] жесір әйеліне үйленіп, өзінің адамдарының арасында беделін жоғалтты. Ол 1371 жылы ақпанда қайтыс болды.
Ақыр соңында Шотландия 1603 жылы Англия патшалығының Ирландия патшалығымен жеке уния болған кезде Англия мен Шотландия тәжін біріктіріп, шотландық патша [[Яков I (Англия королі)|Джеймс VI, болашақ Яков I]] мұраланғанға дейін тәуелсіз болып қала берді. Біріккен патшалық Ұлыбритания құрған Англия мен Шотландия патшалықтарының формалды бірігуі 1707 [[Уния туралы акт|Бірігу туралы Шартымен]] аяқталды.
== Маңызды шайқастар мен оқиғалар ==
== Сілтеме ==
*[http://www.bbc.co.uk/history/scottishhistory/independence/features_independence_arbroath.shtml Wars of Independence (BBC History)]
*[https://web.archive.org/web/20070930180531/http://www.historynet.com/historical_conflicts/3036606.html Wars of Scottish Independence: Battle of Bannockburn (Weider history)]
*[http://skyelander.orgfree.com/menu5.html Battles: Dupplin Moor; Halidon Hill; Neville’s Cross]
[[Санат:Шотландия соғыстары]]
| |||