Баласағұн: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Баласағұн''' [[Қарахан]] мемлекетінің астаналарының бірі болған ортағасырлық қала атауы. Жазба деректерде 10 ғ-данғасырдан бастап белгілі. әл-Мақдисидің мәлімдеуінше, ол «игілікке бай, үлкен қала» болған. Ал Махмұт Қашқари Б-ныңБаласағұнның [[Күз-Ұлыс]] немесе [[Күз-Орда]] деген басқа аттары болғанын хабарлайды. Зерттеушілердің пікірінше: 1) Б.Баласағұн алғашқыда (8 ғ.ғасыр) түрікше [[Беклік]] (Бекелік – бекініс), соғдыша Семекне деп аталған. Б.Баласағұн тұрғындары түркі және соғды тілінде сөйлеген. Қала [[1210]] ж.жылы [[Мұхаммед Хорезмшаһты]] жеңген қарақытайлықтардың қол астына қарайды. [[1218]] ж.жылы [[Шыңғыс хан]] әскерлеріне қарсылықсыз беріліп, Ғабалық («Жақсы қала») деп аталады. Шығыстанушылар: [[В.В.Бартольд]],[[ А.Н.Бернштам]], [[М.Тынышбаев]] Б-ныңБаласағұнның дәл орнын анықтауға күш салды. Соңғы кезде Б.Баласағұн орны туралы ғылымда бірнеше пікір қалыптасты. 2) [[Мұхаммед Хайдар]] Дулатидің кітабында (16 ғ-дыңғасырдың 1-жартысы) Джу елінде күмбезі мен мұнарасы ғана қалған, қираған қала орны бар, оны жергілікті халық «Борана» деп атайды делінген. Автор осы жерде құдай жолын қуған имам Мұхаммед Фатих Баласағұнидің қабірі бар екендігі жайлы да хабарлайды. Бұл дерек Б-ныңБаласағұнның орны осы Борана емес пе деген ой тудырады. Борана–Шу өңіріндегі ең үлкен ескерткіштердің бірі. Тоқмақ қ-нанқаласынан оңт-кеоңтүстікке қарай 15 км жерде. Оны [[1978]]–[[1983]] ж.жылы В.Д.Горячева зерттеген. Қала айналасы төртбұрышты қорғаныс дуалмен қоршалған. Солт.Солтүстік және батыс қабырғаларының ұз.ұзындығы 570 м, оңт.оңтүстік жағы 600 м, ал шығыс жағы 500 м. 3) [[1974]] жылдан [[ҚазМУ]] археологтары (жетекшісі У.Шәлекенов) зерттеп жатқан Шу өңіріндегі Ақтөбе деп аталатын көне қала Б-ныңБаласағұнның орны деген пікір де қалыптасты. Ұсынылып отырған осы қалалардың қайсысы да 5–13 ғ-лардағасырларда дамыған өркениет орт.орталығы болған.