Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
62-жол:
Патша үкіметі жас ғалымның ғылыми ерлігін жоғары бағалады. 1860 жылы ол Сыртқы істер министрлігі Азия департаментінің арнайы шақыруымен [[Санкт-Петерборға|Петербург]] келіп, сонда бір жылдай тұрып ғылыми жұмыстармен айналысады. Орденмен марапатталып, әскери шені де жоғарылатылды. Оны орыс патшасы [[II Александр]]дің өзі қабылдаЙды.<br />
Петерборда болған кезінде (1860—1861 жылдары) Шоқан Уәлиханов әртүрлі әскери және ғылыми мекемелерде жұмыс істеді. Қазақстан мен Орта Азияның және Шығыс Түркістанның карталарын жасаумен айналысты. Шығыс елдерінің қолжазбаларын мұқият зерттеуді де жалғастырды. Оны Орыс географиялық қоғамы Шығыс тарихы туралы лекциялар оқуға шақырып тұрды.<br />
Алайда бір жылдан соң туберкулез ауруы меңдеп, дәрігерлердің айтуымен қымызбен емделу үшін елге, Сырымбетке оралуға мәжбүр болды.<br>
===Сырымбет пен Омбыда=== Туған халқының екі жақты қанауда езілгенін көріп, [[1862]] жылғы сайлауда Атбасар округының аға сұлтаны болуға талпынады. ''«Елдестеріме пайдамды тигізу үшін аға сұлтан болғым келді. Оларды шенеуніктерден, қазақ байларынан қорғамақ болдым. Сондағы ең алдымен көздегенім өз басымның мысалы арқылы жерлестеріме оқыған аға сұлтанның пайдалы екенін көрсету еді»'' деп жазады ол бұл туралы аға досы [[Фёдор Михайлович Достоевский|Достоевскийге]]. Бірақ ол бұл мақсатын орындай алмайды. Шоқан қарсыласынан көп дауыс алып жеңіске жеткенімен, генерал-губернатор Дюгамель оның халық арасында ықпалы мен беделі зор болып кетеді деп сескеніп, «науқасына байланысты қызметтен бас тартты» деген өтірік сылтаумен аға сұлтандыққа бекітпей қояды. Одан кейін даладағы жергілікті баскару ісін қайта ұйымдастыру жөніндегі шараларға қатысты. Шоқанның бұл мәселелер жөніндегі негізгі ойлары «Қырдағы мұсылманшылық туралы», «Қазақтардың көші-қоны туралы», «Сот реформасы туралы жазбаларында» баяндалады.<br /> ===Жетісуда===
| |||