Майкөт Сандыбайұлы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
5-жол:
Майкөт [[Құлыншақ Кемелұлы|Құлыншақ]], [[Молда Мұса]], [[Майлықожа]], [[Сүйінбай]], [[Бақтыбай Жолбарысұлы|Бақтыбай]], [[Түбек Байқошқарұлы|Түбек]], [[Мәделіқожа Жүсіпқожа|Мәделіқожа]], [[Бөлтірік Атығанұлы|Бөлтірік]], [[Құлмамбет]], [[Қазанғап Тілепбергенұлы|Қазанғап]], т.б. ақындармен айтысқа түскен. Оның жан-жақты білімділігін, «көмейінен құс ұшырған алып» ақындығын [[Құлмамбет]]: «{{Дәйексөз|...Ел жайын молда Майкөт білген екен}}», – деп жырға қосқан. [[Жамбыл Жабайұлы]]: «{{Дәйексөз|Қаздай қалқып ерінбей, Өлең тердім жасымнан, Майкөт ақын, Құлмамбет, Орын берді қасынан}}»,-деп Майкөттті үлгі тұтқан. Әулиеатаға әдейі іздеп барып, Майкөттен «[[Көрұғлы]]» дастанын үйренген.
 
Майкөт қазақ қаһармандарын, солардың ішінде [[Өтеген Өтеғұлұлы|Өтеген]] батырды да жырға қосқан. Майкөтттің қасына еріп жүрген жыршы [[Сұлтанбек АйқожаевАққожаев]]тың (1876 – 1965) орындауындағы «[[Алпамыс батыр]]» жыры (Майкөт жырлаған ең көлемді нұсқасы) жазып алынған. Майкөтттің «Саржан төреге айтқан жыры», «Сарыбай асында айтқан құттықтау толғауы», Құлмамбет, Қазанқап, Бөлтірікпен айтысы, тағы бірер туындысы сақталған. Алайда, өлеңдері мен жырларының, сондай-ақ, айтыстарының көбі ұмытылған яки жинастырылмаған.
 
Шығыстанушылар Майкөт жырының «[[Қисса Майкөт]] немесе қазақтардың мың жылдық тарихы туралы мың сөз» деген атпен орысша аударылған нұсқасын зерттеулеріне арқау еткен (В.В. Радлов, В.В. Бартольд, т.б.), Майкөтпен кездескен Ә.Диваев оның қазақтың мыңжылдық тарихын өзінше жырлаған алып жыршы екендігін айтқан. Қырғыз ақыны Тоғолоқ Молдо (Байымбет Әбдірахманов, 1860 – 1942) «Қазақ ақындары» деген толғауында: «Тоқпақта үлкен жиында, Майкөтті көрдім көзіммен... Қаршығадай түйілген, Өзі салдай киінген», – деп жырлаған. Майкөт шығармашылығына С.Сейфуллин, [[М.Әуезов]], С.Мұқанов назар аударды, Қ.Жармағамбетов, Е.Ысмайылов, М.Жолдасбеков, Ә.Доспанбетов, т.б. зерттеді. Дегенмен, Майкөттің ақындық-жыршылық табиғатын терең тану, туындыларын іздестіріп-жинастыру, шығарма. өмірбаянын жасау – әлі де кезегін тосып тұрған іс. Майкөттің баласы Арқабай ақын (1872 – 1934)[[ Байзақ ауданы]]нда туып-өсті. Әке жолын қуып, өнер сапарымен қазақ, қырғыз, өзбек елдерін аралады, халық ақыны атанды. [[Ұлбике]], [[Сауытбек]], [[Қылышбай]], т.б. ақындармен айтысқан. Бірқатар ел билеуші-болыстарға арнап өлеңдер шығарған. [[Қырғыз манабы]] Шәбденнің тойында қазақ, қырғыз ақын-жырауларының бірқатарымен ([[Жамбыл Жабайұлы|Жамбыл]], [[Кенен Әзірбаев]], Жәміл, Қалмырза, т.б.) өнер жарыстырған. Қобызшы, домбырашы, сырнайшы да болған. Халық дастандарын («Алпамыс», «[[Қобыланды]]», «[[Қыз Жібек]]», «Нәрік батыр», т.б.) жатқа айтатын жыршы болған. Арқабайдың өнері, жалпы Майкөт әулетіндегі шығарма дәстүр әзірге дейін арнайы зерттеуге тартылмаған. <ref>Қазақ энциклопедиясы</ref>