Тораңғы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
16-жол:
Кейбір системалық жүйелерде өзінше бөлек туыс деп есептеледі. Шөлді Арал аймағынан [[Балқаш-Алакөл ойысы]]на дейінгі аралықта бұрынғы өзен арналарында, озен жағаларында құмды массивтердің арасындағы егістіктерде, тіпті, кейде тақырға ұқсас сортаң жерлерде кездеседі. Бұл теңдесі жоқ жуан діңді және шашыраңқы жарты шар тәрізді әдемі ағаш. Ұзын жолақты қабығы сарғыш-сұр, тереңде, ұзын сызатта жіңішке. Түрге тән белгілі жас өркендер мен қысқа бұтақтардағы жапырақ пішіні болып табылад, түрдің атауы да осыған байланысты берілген. Жас өркендердегі жапырақтар қысқа сағақты, сопақша қияқ тәрізді үшкір тақталы, тақта ұзындығы 7 см-дейін. Бұтақтағы жапырақтар ұзын бүйірі қысыңқы сағақты, ұзынжығы бірдей, дөңгелек тақталы, жиегі теріс немесе иілген тісті. Тораңғы басқа теректер сияқты екі үйлі ағаш, желдің көмегімен тозаңданады. Аталық масақтар қысқа, тығыз, жуан ұзынждығы 2,5 см және жуандығы 0,5 см, гүлдер сагны көп қою қошқыл түсті тозаңқаптары бар. Жеміс беретін сырғалар аталықтарынан екі есе ұзын. Гүлдеу мерзімінің басында олар тік немесе жоғары қарай қиғаш, кейін доға тәрізді төменге иіледі. Жемістері - барынша үлкен, ұзындығы 1 см шамасында қауашақтар бөтелке тәрізді, үстіңгі беті тегіс немесе қыртыстанған. Олар екі жақты ашылады. Тұқым саны көп, ұсақ, жұқа жібек тәрізді түктер шоғының көмегімен желмен тез таралады. Тораңғы, шөлдің ландшафттардың жандандыратын, безендіретін тамаша ағаш. Ерекше сән беретін мықты кәрі ағаш. Биіктігі 30 метрге дейін, діңінің диаметрі 2 метр, өкінішке орай табиғатта мұндай ағаш өте аз.
== Ерекшелігі ==
ораңғыТораңғы тоғайлары адамды ерекше сезімге бөлейді. Оның тағы бір ерекшелігі – жапырақтары пішінің әртүрлілігінде. Бөрікбасының төменгі бұтақтары мен жоғары бұтақтарын салыстырсаңыз, олардың әртүрлі екенін байқайсыз. Сондықтан оны түрлі жапырақты тораңғы немесе түрлі жапырақты терек деп те атайды. Орманшылар тораңғы ағашының тығыз емес, бір-бірінен қашық өсетінін айтады. Ағаштың таңғаларлық пішінде қисайып өсетін діңі көбіне қуыс болып келеді. Ол қуыстарға сары шымшық, көк қарға, тіпті сасық көкектер ұя салады. Бөрікбасының ұшында бүркіт, ақ құйрықты су бүркіті мекендейді. Әдемі жынды көбелек тораңғы тоғайларында ғана тіршілік етеді. Сирек кездесетін тораңғы ағашы бүгінде Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген. Оны кесуге тыйым салынған.
<ref>Қазақстан жануарлары сериясы</ref>
<ref>Қазақ жерінің 100 аңызы</ref>
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Тораңғы» бетінен алынған