Футболдан 1950 жылғы әлем біріншілігі (финал): Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
{{Футбол матчы
| атауы =Футболдан 1950 жылғы әлем біріншілігі (финал)
| шынайы атауы =Maracanaço
| логотип =Maracanã Stadium in Rio de Janeiro.jpg
| ені =
| сипаттама =
| турнир =[[Футболдан 1950 жылғы әлем біріншілігі]]
41-жол:
Алғашқы топтық турнирден соң "Финалдық пулькаға" (екінші топтық кезең) Бразилия, Уругвай, [[Швеция Ұлттық футбол құрамасы|Швеция]], [[Испания Ұлттық футбол құрамасы|Испания]] құрамалары жолдама алды. Бұл кезеңде командалардың ұпай саны ғана есептеліп, кімнің ұпайы көп болса, сол чемпион атанады. Яғни, [[Футболдан 1950 жылғы әлем біріншілігі|1950 жылғы Әлем чемпионатында]] [[плей-офф]] деген болған жоқ.
Алғашқы екі турдан соң қарсыластарын ірі есептермен ұтқан Бразилия құрамасы топ бастап тұрды. Ал, олардан бір ұпай кем жинаған Уругвай футболшылары екінші орында еді. Сондықтан да, соңғы, шешуші үшінші турдағы Бразилия
== Матч ==
Матч алаң иелерінің дүлей шабуылымен басталды. Бірақ тас-түйін дайын тұрған уругвайлықтар алғашқы таймда өз қақпаларына доп жібермеді. Екінші тайм бастала сала [[Альбино Фриаса|Фриаса]] Бразилия құрамасын алға шығарды — 1:0. Мұнан соң да алаң иелері есепті ұлғайтуға тырысқанымен, әрекеттері нәтиже бермеді.
Уругвай құрамасы тізе бүге қоймады. 66-минутта [[Хуан Скьяффино|Хоан Скьяффино]] есепті теңестірді. Бірақ бұл есептің өзі бразилиялықтар үшін молынан жеткілікті еді. Есеп теңескеннен алаңды жайт өзгерді. Енді уругвайлықтар басымдық таныта бастады. Бұл басымдық 79-минутта өз нәтижесін берді. [[Алсидес Хиггия]] Уругвайды алға шығарған сәтте 177 772 адам жиналған "[[Маракана]]" стадионында өлі тыныштық орнады.
Ойын бітуге әлі де 10 минуттай бар еді. Уругвай футболшылары жанталаса қоғанысқа көшті де, алтын кубок қолдарынан сусып бара жатқан алаң иелері алға лап қойды. Статистиктердің айтуынша, соңғы он минутта Бразилия футболшылары 8 соққы бағыттапты. Бірақ матч нәтижесі 2:1 есебімен Уругвайдың пайдасына шешілді. Араға 20 жыл салып, Уругвай құрамасы екінші рет Әлем Чемпионы атанды.
'''''Осы матч жайлы журналист [[Сәкен Сыбанбай]] өзінің кітабында былай деп жазған екен'''''.
''...Соңғы турдың қос кездесуінің бірі үшінші орын үшін таласқа ұласса, екіншісі нағыз финалдық матчқа айналды. Одан жалғыз айырмашылығы: қарсыласынан бір ұпай артық жинаған алаң иелеріне әлем чемпионы атану үшін тең ойын да жеткілікті еді.''
61-жол:
''Бірінші таймның орта шенінде, куәлер жазып қалдырған суреттеулерге сүйенсек, екі жаққа да психологиялық тұрғыдан қатты әсер еткен бір оқиға болыпты. Ойын сәл саябырсыған сәтте әлгі Варела төрешінің көзін ала бере, әй-шәй жоқ, бразилиялық қорғаушы Бигодеге тиісіп, оны кеудесімен қағып жіберіп, жалпасынан түсірген. Шамасы, ол «болашақ чемпиондардың» өршеленген өр мінезін солай басып тастайын десе керек. Ағылшын төрешісі оны байқамаған. Ал Бигоде «бұзақыға» қарымта қайтаруға тырыспаған да. Өйткені, ойын алдында бразилиялық бапкер Флавио Коста өз жігіттеріне: «Дөрекілікке дөрекілікпен жауап беруші болмаңдар!» – деп қатаң ескерткен екен. Мұның өзі, бас-көз жоқ, баса-көктеп ойнайтын ұрдажық Бигоденің аяқ-қолын матап тастағанмен бірдей еді. Мамандардың пікірінше, Костаның осы қате тапсырмасы финалдың тағдырын шешіп берген сияқты: еріксіз тәртіпті ойнауға тиіс болған Бигоде осы сәттен бастап Уругвайдың оң қапталдағы шабуылшысы Хиггияның ашса алақанында, жұмса жұдырығында болды.
''Дегенмен есепті алаң иелері ашты. Екінші тайм бастала бере Фриаса Адемирден әдемі пас алып, қарсыластың айып алаңына енді де, сол аяқпен солқ еткізді – 1:0! Торсида өре түрегеліп, өршеленгенде «Маракана» дірілдеп, шытынап сынып кетердей еді… Гол таза соғылса да, Варела өзінің капитандығын пайдаланып бас төрешіге де, қапталдағы қазыға да қайта-қайта наразылық білдірумен болды. «Шынымды айтсам, голдың ешқандай ереже бұзылмастан, заңды соғылғаны рас еді, – деп еске алды кейін уругвайлық. – Мен тек қарсыластар осыдан кейін одан сайын жігерленіп кете ме деп қорықтым. Сөйттім де, олардың сол аптығын біраз баса тұрмақ мақсатпен қасақана төрешілермен тәжікелестім…»''
''Бразилия өзінің әсем ойынын әрі қарай жалғастыра берді. Бірақ о баста ойда болған «6-7 голдың» ыңғайы келер емес. 61-минутта уругвайлық қорғаушы Матиас Гонсалес өз айып алаңында Адемирді шалып жықты. Ағылшын төрешісі Ридер мұны көрмей қалды ма, әлде көрсе де, шұғыл шешім қабылдауға жүрегі дауаламады ма, әйтеуір 11 метрлік айып добын белгілеген жоқ. Бұдан соң уругвайлықтар тіпті жанын салып ойнады, барған сайын батылдана түсті. Флавио Коста жігіттерінің екінші допты енгізу қиындай түскен соң жүйкелері сыр бере бастағандай…''
Line 71 ⟶ 73:
''Фотодеректер мен кинокадрлар мынаны көрсетеді: Хиггия бұл жолы да Бигодені сан соқтырып кеткен. Қақпашы Барбоза тағы да ортадағы Скьяффиноға пас беріледі деп ойласа керек, сәл алға ұмсына бастапты. Қақпаның бергі бұрышы ашық қалғанын көрген Хиггия қиғаштап тұрып өзі тепкен ғой. Соққы әлсіздеу болғанымен, ортаға ойыса бастаған Барбоза жандәрмен қайта ұмтылса да, допқа жете алмаған… Осы қасіретті өз көзімен көрген журналист Жоао Максимо: «Хиггияның голы онсыз да мүлгіген стадионда өлі тыныштық орнатты, – деп еске алады. – Бірақ мұның әсерінің күшті болғаны сондай, осы гол, қарапайым ғана гол әрбір бразилиялықтың өмірін екіге қақ бөлді: голға дейінгі өмір және одан кейінгі өмір». Елдің әр өңірінен жанкүйерлердің өзін-өзі өлтіргені туралы ақпараттар келіп түсе бастап, ақыры құрбан болғандардың саны 300-ге жетіп жығылған! Сірә, бұл – бір ғана голдың бүтін халыққа ұлттық трагедия боп тиген, бүкіл ел өмірінің ағысын күрт өзгерткен тарихтағы алғашқы да, бәлкім, соңғы оқиға болар.''
''…Әрине, ойынның аяқталуына әлі он шақты минут бар болатын. Осы мерзім ішінде бразилиялықтар қарсылас қақпасын сегіз рет нысанаға алды: оның үшеуін Масполи кері қайтарса, бесеуі қисық кетті. Соңғы минутта Фриаса бұрыштан доп беретін болды. Бразилия футболшылары түгелдей Уругвайдың айып алаңына жиналды. Осы сәтте, футбол тарихшысы Висенте Мариньо жазғандай, «бүкіл Бразилия елі сол айып алаңында еді». Бірақ Фриасаның әуелетіп берген добын Жаир баспен қиыс ұрған сәтте-ақ төреші ысқырып қалды. Ойын бітті.
''1950 жылдың 16 шілдесі, сөйтіп, Бразилия халқының санасында мәңгі із қалдырды. Әлі күнге дейін комментаторлар Уругвайдың екінші голы соғылған қақпаны «Хиггия қақпасы» деп атайды. Енді Уругваймен болатын әрбір ойын бітіспес «кек қайтару құралына» айналды. Бас бапкер Флавио Коста болса, шешуші ойын біткен соң Португалиядан «саяси баспана» сұрап, біраз уақытқа елден кете тұруға мәжбүр болды. Әйтпесе қаны қарайған торсиданың не істейтінін бір Құдайдың өзі білер еді…
''Ал бұл күн – қазір Уругвайда ұлттық мейрам саналады. Бас бапкер Хуан Лопес пен Обдулио Варела бастаған футболшылар үш миллиондай халқы бар ұлтарақтай елге екінші рет әлем чемпионы атағын алып берді.''
Line 151 ⟶ 153:
|valign="top" width="50%"|
{| style="font-size:90%" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center"
|-
!width="25"| !!width="25"|
Line 189 ⟶ 190:
== Арада 64 жыл өткен соң ==
[[Футболдан
== Қызықты фактілер ==
Осы матчтағы шешуші голды соққан [[Алсидес Хиггия]] арада 65 жыл өткен соң, дәл сол датада, 2015 жылы 16 шілдеде 89 жасында өмірден өткен екен.
== Тағы қараңыз ==
| |||